Mardin'in Dargeçit ilçesine bağlı Ilısu Mahallesi'ndeki Boncuklu Tarla, 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihine ışık tutuyor.
Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı'nın da aralarında yer aldığı 25 medeniyete ev sahipliği yapan Mardin'de "Ilısu Barajı ve HES Projesi Etkileşim Alanında Kalan Kültür Varlıklarının Belgelenmesi ve Kurtarılmasına Yönelik Çalışmalar" kapsamında Mardin Müze Müdürlüğünce Boncuklu Tarla'da 2012'de başlatılan arkeolojik kazılar aralıklarla sürüyor.
Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş'ın başkanlığında, Antropoloji Bölümünde araştırma görevlileri Dr. Çağdaş Erdem, Dr. Eşref Erbil ve Bahattin İpek, arkeozolog Stephanie Emra, arkeobotanik Hureyla Balcı, arkeolog Doç. Dr. Yunus Çiftçi, Mehmet Şan, Onur Dinç, Charlotte Labedan Kodas, Esra Acar, Mekiye Eksik, Kazım Özkan ve Rüstem Cin'in yürüttüğü kazılar, titizlikle devam ediyor.
Yaklaşık 2,5 hektar alana sahip Boncuklu Tarla'da Geç Epipaleolitik dönemden Neolitik Çağ evresine kadar geçen sürece ait çok sayıda buluntu gün yüzüne çıkarıldı.
Kazılarda bugüne kadar ev, özel yapı ve kamu binaları ile mezarlarda 200'den fazla bireye ait iskeletler ve 200 bini aşkın boncuk açığa çıkarıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının "Geleceğe Miras Projesi"ne dahil edilen Boncuklu Tarla'da, Bakanlığın ve Valiliğin desteğiyle iklim şartları el verdiğince kazılar kesintisiz devam edecek.
Kazı Başkanı Doç. Dr. Ergül Kodaş, Boncuklu Tarla'nın 2008 yılında Ilısu Barajı ve HES Projesi kapsamında yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edildiğini anımsattı.
Yapılan yüzey araştırmalarında alanın milattan önce 10 bin-8 bin arasındaki Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenebileceğinin tahmin edildiğini bildiren Kodaş, şöyle konuştu:
"Yapılan kazılar bunun 1000 yıl kadar daha eskiye gittiğini, sadece Neolitik Çağ değil, onun hemen öncesinde yaşanan Geç Epipaleolitik dönemde de Boncuklu Tarla'nın iskan görmüş olduğu anlaşıldı. Boncuklu Tarla'da geniş bir alanda çalışma şansı bulduk. Bunun nedeni kazının 8. sezonunun olması, ikinci nedeni de yüzeye çok yakın buluntuların gelmesi. Çok sayıda tapınak diye anılan kamu binası, 200'ün üzerinde iskelet ve 200 binin üzerinde boncuk ele geçti. Bunun yanında taş bastonlar, taş kaplar ve kemikler gibi döneme özgü çok sayıda buluntu çıktı."
Kazılar sürdükçe daha erken döneme gitme ihtimalinin de bulunduğunu anlatan Kodaş, Boncuklu Tarla'nın henüz ilk iskan gördüğü ana kaya üzerine ulaşamadıklarına dikkati çekti.
Şimdiye kadar tarihlendirebildikleri tabaka olan milattan önce 11. binin altında bir tabakanın daha bulunduğunu, bununla ilgili kısıtlı bir bilgiye ulaşıldığını aktaran Kodaş, "Henüz bir tarihlendirme yapılamadı. Belki de daha erken dönemlere gidebilecek bilgiler elde edebileceğiz. Milattan önce 12. bine de gidebiliriz." şeklinde bilgi verdi.