(Özgür Ayaydın)
Yağışlı bahar mevsiminin ardından heyecanla tarlasındaki buğday, arpa ve mercimeğin hasadını gerçekleştiren Güneydoğu’daki üreticinin yüzü, bol ürün ve Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıkladığı fiyat ile gülmeye başladı. Ancak, primle birlikte buğdayda ton başına 9.250 TL, arpada ise 7.500 TL alacağı umuduyla TMO’nun yolunu tutan çiftçi, ürün alımında yer yer 50 gün sonraya randevu verilmesi üzerine borçlarını ödemek için tüccara yüzde 25-30 daha düşük fiyatla arpayı yaklaşık 5.500, buğdayı ise 7.000 TL’den satıyor.
-ÇKS kiralıyorlar
Tüccar ise düşük fiyatla aldığı buğday ve arpayı TMO’ya kendi adına satamayınca bir ayda yüzde 20-25 kar elde etmek için üreticinin Çiftçi Kayıt Sistemi belgesini kiralıyor. Ucuza aldığı arpa ve buğdayı çiftçi adına TMO’ya teslim eden tüccar üreticiye ÇKS kiralama bedeli olarak yaklaşık ton başına 500-750 kuruş arasında ödeme yapıyor.
-TMO, 50 gün sonrasına randevu veriyor
Kahta Ziraat Odası Başkanı Rüştü Turanlı, Adıyaman’da TMO’ya bugün ürün teslim etmek isteyen çiftçiye 1 Eylül için randevu verildiğini söyledi.
Bir kaç tüccarın kiraladığı ÇKS ile TMO’da randevuları aldığını, bu nedenle üreticilerin 50 gün sonrasına gün aldığını vurgulayarak, ‘’Çiftçi borcunu ödemek için mecbur kalıp tüccara düşük fiyatla satıyor. Üreticilerimiz bu nedenle mağdur. Çiftçiden ÇKS lerini kiraya vermemelerini istiyoruz. Bir kaç tüccar para kazanmak için çiftçiyi mağdur ediyor. TMO başta olmak üzere ilgili kuruluşların önlem almasını istiyoruz.'' dedi.,
- Deprem bölgeinde ödeme 15 günde yapılsın
Bölgesinde üreticilerin 6 Şubat'taki Kahramanmaraş merkezli deprem dolayısıyla zaten çok zor durumda olduğunu bildiren Turanlı, ''TMO teslim aldığı ürünün parasını 1 ay sonra ödüyor. Deprem bölgesindeki çiftçiye bu sürenin 15 güne indirilmesini talep ediyoruz.'' ifadelerini kullandı.
-Yok pahasına almaya çalışıyor.
Üretici Faik Toy ise TMO'nun randevu sisteminde büyük sıkıntılar olduğunu işaret ederek, şunları kaydetti:
''Maalesef tüccar vr sektör sanayicisi bu durumu fırsat olarak görüp yok pahasına almaya çalışıyor. Bir çok çiftçinin banka borcu var, Vadesi gelen borç sahipleri kredi sicili bozulmasın diye ürününü piyasaya çok düşük fiyatla satmak zorunda kalıyor. Bunun önüne geçmek için indirimli buğday ve arpa satışının sadece çiftçiden TMO alım fiyatına ürün alan fabrikalara yapılacağını açıklasın, bu açıklama yapılırsa serbest piyasa fiyatları TMO alım fiyatına çıkmış olur,''