Nazmi Kahraman
Türkiye'de bir zamanlar Cumhuriyet otomobili olan ''Devrim'' adıyla 4 otomobil üretildi.
Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, 1961 yılında çeşitli şirketlerde çalışan 24 mühendise, tamamen Türkiye'de tasarlanmış ve üretilmiş bir otomobil üretmesini emretti. Otomobiller, 29 Ekim 1961'deki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında gösterilecekti. Eskişehir'deki atölyede 130 günlük aceleyle yapılan çalışmadan sonra TÜLOMSAŞ (Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş.) fabrikasını oluşturan mühendisler, otomobilin dört prototipini yapmayı başardı. Siyah, ve krem renklerindeydi. Otomobil ''Devrim'' olarak adlandırıldı.
''DEVRİM YÜZ METRE GİTTİ VE DURDU''
Otomobiller Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için Ankara'ya gönderildi. Siyah arabanın cilası trendeyken yapıldı. Kömürle çalışan lokomotifin bacasından çıkacak kıvılcımların yaratacağı güvenlik tehdidi sebebiyle araçlara sadece manevra yapabilecek kadar benzin konmuştu.
Motor performansını arttırmak için sıkıştırma oranı artırıldığından, motorları motor vuruntusu olmadan çalıştırmak için yüksek oktanlı benzin gerekiyordu.
Yüksek oktanlı benzin o zamanlar sadece Ankara'da mevcuttu. Kutlamalar gününde, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tören için yakıt ikmali yapılmadan önce siyah araca bindi.
Yaklaşık yüz metre ilerledikten sonra araç durdu. Sonra Başkan siyah arabadan indi ve arkada (daha önce benzini doldurulmuş olan) krem renkli arabaya bindi ve onunla Anıtkabir'e gitti.
İki araba daha sonra törensel koşuları sorunsuz tamamladı. Araçlar ertesi gün gazete manşetlerine; ''Devrim 100 metre gitti ve durdu'' şeklinde yansıdı ve araba uzun yıllar alay konusu oldu.
SERİ ÜRETİME GEÇİLMEDİ
Devrim, otomobillerinin prototipleri olduğu ve üretim sürecinin iyi belgelenmediği için seri üretime geçmedi, üretim aşamasından sadece birkaç teknik çizim kaldı.
Başka bir olası neden, 1961 yılında Türkiye'de otomobil talebinin sınırlı olması ve bu nedenle yeni bir otomobil markasının seri üretim, dağıtım, bayilik hizmetleri, bakım hizmetleri ve yedek parça üretimini uygulanabilir bir şekilde gerçekleştirmeyi zorlaştırmasıydı.
Bununla birlikte İstanbul'daki Otosan fabrikası 1959 yılında Ford Motor Company ve Koç Holding'in ortak girişimi olarak kuruldu ve Türkiye'nin ilk seri üretim otomobil markası Anadol, 1966'da Anadol A1'in seri üretimine başladı.
DEVRİM OTOMOBILLERİN ÖZELLİKLERİ
Üretici firma: Eskişehir Demir Yolu Fabrikası Tülomşaş. Üretim yılı 1961, montaj: Devrim, Güvenlik ve saşe: karoser: binek, motor 10 adet, 4 adet (A4L) tipi, 3 adet (A4T) tipi, 3 adet (B3T) tipi, silindir sayısı 4, dört zamanlı, silindir çapı 81 mm, stork 100 mm, sıkıştırma oranı 6.8-1, silindir hacmi 2070 cm3, azami motor devri 3600 devir/dakika, kapasite 50 Hp A4L-60, Hp A4T, 70 Hp- b3T, şanzıman tipi 3 adet B tipi, 4 adet maksimum hız 135 km/saat,
Yakıt sistemi karbüratörlü yandan A4L ve üsten sübaplı A4T-B3T, uzunluk 4600 mm, genişlik 1800 mm, yükseklik 1550 mm ve boş ağırlığı 1250 kilogram.
Mühendislerin yoğun çalışmayla sergiledikleri ve 129 günde tamamladıkları büyük bir başarı öyküsü olan ilk yerli otomobil Devrim, hiç bir zaman seri üretime geçmez ve üretilen 4 porototipten 3'ü 10 motor ile birlikte hurdaya çıkarılır.
O günlerden bu günlere ulaşmayı başarmış tek Devrim otomobili, Eskişehir'de Tülomsaş'ta sergilenmektedir.