Anadolu'nun kadim şehri Diyarbakır, yüzyıllardır medeniyetlerin kesişim noktası oldu.
Zenginlikleriyle göz kamaştıran Diyarbakır ile ilgili tarihi kaynaklarda yer alan bilgilere göre, kadim kentin İngilizlerin de dikkatini çektiği ve onlarca yıl boyunca mercek altına alındığı, bu çalışmalardan geriye kalan raporların bir kısmının adeta sır gibi saklandığı belirtiliyor.
İngiliz konsoloslarının 1854'ten 1905'e kadar titizlikle kaleme aldığı raporların, Diyarbakır'ın sadece ekonomik ve askeri potansiyelini değil, aynı zamanda iklimini, su kaynaklarını ve sosyal dokusunu da detaylı bir şekilde incelediği kaydedilirken, İngiltere'nin, bir süper güç olarak bu şehre özel bir önem verdiği, ancak, bu ilginin ardında yatan gerçek sebeplerin hala tam olarak aydınlatılamadığı kaydediliyor.
En dikkat çekici noktanın ise, bunca rapor arasında sadece 1903 tarihli olanının özel olarak Diyarbakır'a ayrıldığı ifade edilirken, ''Kayseri, Konya, Trabzon gibi birçok Anadolu şehri için ayrıntılı raporlar bulunurken, Diyarbakır'a dair bu gizemli sessizlik akıllarda soru işaretleri uyandırıyor'' deniliyor.
Araştırmacılar, bu sorunun cevabını ararken iki olasılık üzerinde duruyor:
''Ya Diyarbakır'a ait özel dosyalar henüz keşfedilmemiş ya da bu dosyalar birileri tarafından gizleniyor. Eğer ikinci olasılık doğruysa, akıllara şu soru geliyor: İngiliz arşivlerinde Diyarbakır'a dair hangi sırlar saklanıyor? Bu raporlar, şehrin tarihi, kültürü veya siyasi geçmişi hakkında hangi önemli bilgileri içeriyor olabilir? Ve en önemlisi, bu bilgilerin gün yüzüne çıkması kimleri rahatsız ediyor?''