T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nca hazırlanan ''Diyarbakır İl Sanayi Durumu Raporu 2020''nda Diyarbakır'ın sanayi tarihinde ilginç bir detayın ortaya çıktığı görüldü. Elektriğin gelmesiyle birlikte kurulan ilk işletmenin, sıcak bir şehirde hayati önem taşıyan bir buz üretim tesisi olduğu belirlendi.
Raporda, kentin sanayileşme sürecinin ilk adımlarında temel ihtiyaçlara odaklandığı görülüyor.
DİYARBAKIR SÜMERBANK, TEKEL VE DİĞER YATIRIMLAR
Cumhuriyet döneminde Sümerbank'ın bölgeye yaptığı yatırımların, Diyarbakır'ın sanayi yapısını önemli ölçüde şekillendirdiği anlatılan raporda, yün yıkama ve şayak dokuma fabrikalarıyla başlayan bu sürecin, pamuklu dokuma fabrikalarıyla devam ettiği belirtiliyor.
Raporda, şu ifadelere yer veriliyor:
''Yörenin üzümlerini değerlendirmek için 1932’de kurulan Tekel Diyarbakır İçki Fabrikası 1934’te işletmeye açılmıştır. 1935 yılından demiryolu ulaşımının sağlanmasıyla hammadde ve mamul madde sevkiyatı kolaylaşmıştır.
1952 yılında Sümerbank Yün Yıkama ve Şayak Dokuma Fabrikası üretime geçmiştir. Diyarbakır 1968’de kalkınmada öncelikli iller arasına alınmasına rağmen özel sektör yatırımlarında herhangi bir gelişme görülmemiştir. Kamu tarafından bölgede üretilen hammaddelerin
değerlendirilmesine veya yerel pazarın ihtiyaçlarının karşılanmasına dönük yatırımlar yapılmıştır.
1973’te açılan Et Balık Kurumu Et Kombinası, 1975’te üretime geçen Sümerbank Pamuklu Dokuma Fabrikası, 1976’da açılan Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu Süt Fabrikası ve Yem Sanayi A.Ş.Diyarbakır Yem Fabrikası bu dönemde ilde kamu tarafından kurulan tesisilerdir. Bu tesislerin tümü 1990 sonrasında özelleştirilmiştir.''
ÖZEL SEKTÖR GİRİŞİ VE OSB
Diyarbakır'a 1970'li yıllardan itibaren özel sektörün de yatırımlarının artmaya başladığı ve özellikle tuğla-kiremit fabrikaları, daha sonra Tekstil İhtisas OSB ile birlikte tekstil sektörü, Diyarbakır'ın sanayi yapısında önemli bir yer edindiği belirtiliyor.
DİYARBAKIR'IN SANAYİ GELECEĞİ
Diyarbakır'ın, zengin doğal kaynakları ve coğrafi konumu sayesinde sanayi potansiyelinin yüksek bir şehir olduğu, ancak, siyasi istikrarsızlık ve güvenlik sorunları gibi faktörlerin, yatırımcıları çekmekte zorlanmasına neden olduğu bildiriliyor.
Organize sanayi bölgelerinin yaygınlaştırılması, altyapının güçlendirilmesi ve yatırım teşviklerinin artırılmasının, Diyarbakır'ın sanayi potansiyelini daha iyi değerlendirebilmesi için önemli adımlar olacağı kaydedildi.