Haber / Nazmi Kahraman
Diyarbakır’ın için hazırlanan ilk imar planında Suriçi’ne bir meydan ve geniş yollar açılmak istendiğini biliyor muydunuz?
Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Derneği'nin derlediği bilgiye göre, Diyarbakır’ın ilk imar planı 1935 yılında şehri surların dışına taşıyabilme amacıyla yapıldı. Planlanan alan Diyarbakır Tren İstasyonu ile batı surları arasında kalan bölge olarak belirlendi. Diyarbakır'ın modern yüzünü oluşturacak olan bu bölge ilerleyen tarihlerde 'Yenişehir' adını aldı.
Öte yandan planlanan alan yalnızca Yenişehir ile kalmaz. Plan, Suriçi’nin orasında büyük bir meydan açılması, Çiftkapı’dan ve Urfakapı’dan meydana bağlanan geniş yollar, alanın dokusu düşünüldüğünde oldukça önemli değişikliklerdir.
YENİ DİYARBAKIR'IN İLK ADIMLARI
Halkevi’nin açılışı için 1937 yılında Diyarbakır’a gelen Atatürk şehir planından şöyle bahseder:
“Diyarbakır’ın tarihi kalesinin orta yerinde büyük bir meydan açılacak ve kaleyi iç ve dış taraftan bir tur yolu çevreleyecektir.
Bu meydan aynı zamanda bir park halinde ağaçlandırılacaktır. Burada kale duvarları boyunca uzayan yola muhtelif istikametlerden caddeler açılacak, arasında bölünecek olan kısımlar bugünkü Diyarbakır’ın ana kısımlarını teşkil edecek ve bu bölümler, Diyarbakır’ın mimari hususiyetlerini üstünde taşıyan avlulu, havuzlu ve bahçeli evlerle dolacaktır.
Yeni Diyarbakır kurulur ve eski Diyarbakır imar ve tezyin edilirken tarihi değeri haiz tek bir eser hırpalanmayacak ve en iyi bir surette muhafaza edilecektir.’’
SURİÇİ'NDE ŞEYH SAİT İSYANIN ETKİSİ
Diyarbakır'ın kalbi olan tarihi Suriçi bölgesine müdahalenin temelinde Şeyh Sait isyanının yattığı belirtiliyor.
Şeyh Said İsyanı sonrasında yeni bir ayaklanmaya karşın risk oluşturabilecek alanların dönüştürüldüğü belirtilerek, Suriçi'nin dar sokakları ve karmaşık yapısı ile isyanlara karşı müdahaleyi zorlaştıran bir alan olması nedeniyle riskli alanların dönüştürülmesine karar verildiği kaydedildi.
