Diyarbakır, yüzyıllar boyunca farklı kültürlerin bir arada yaşadığı bir şehir. Ünlü seyyah Evliya Çelebi, 17. yüzyılda yaptığı Diyarbakır gezisinde şehri adeta mercek altına almış ve bugün bile şaşkınlık uyandıran gözlemlerini Seyahatname'sine kaydetti. Çelebi'nin notları, Diyarbakır'ın o dönemki yaşamına dair bilinmeyenleri gün yüzüne çıkarıyor!
54 MAHALLEDE FARKLI DÜNYALAR
Çelebi'nin aktardığına göre, 1655 yılında Diyarbakır, tam 54 mahalleden oluşan hareketli bir şehirdi. Mahallelerden 47'sinin Müslümanlara, 7 mahallenin ise Ermenilere ev sahipliği yaptığını kaydeden Çelebi, Diyarbakır'ın çokkültürlülüğün merkezi olduğunu ifade ediyor.
RUM FRENK VE ROMAN MAHALLELERİ
Çelebi'nin dikkati çeken bir başka gözlemi ise Diyarbakır'da Rum, Frenk ve Çingene mahallelerinin bulunmaması. Bu durum, şehrin o dönemki nüfus yapısı hakkında önemli ipuçları veriyor. Acaba bu topluluklar Diyarbakır'da hiç mi yaşamıyordu? Yoksa farklı mahallelerde, diğer halklarla iç içe miydiler?
İÇKALE VE CAMİ KEBİR MAHALLELERİNDE HAYAT NASILDI
Çelebi seyahatnamesinde, İçkale ve Camii Kebir gibi mahallelerde bulunan önemli yapılardan bahsederken, Ulu Cami etrafında hem Müslümanların hem de Ermenilerin yaşadığına değiniyor.
Tarihi kaynaklar, farklı inanç gruplarının uzun yıllar aynı mahallede barış ve huzur içinde yaşadıklarına yer verirken, Evliya Çelebi'nin Diyarbakır gözlemleri, şehrin geçmişteki çokkültürlü yapısını ve mahalle hayatına ışık tuttuğu kaydediliyor.
Bu kayıtların, günümüzde de Diyarbakır'ın kültürel zenginliğini ve tarihini daha iyi gözler önüne serdiği ifade ediliyor.