Diyarbakır'ın 221. valisi olarak görev yapan Kurt İsmail Paşa, vatandaşları sur dışında yaşama alıştırmak için ''Millet Bahçesi'' yaptı.
Diyarbakır vilayet salnamelerinde yer alan bilgiye göre, binlerce yıl yaşamın kesintisiz devam ettiği kadim Kent Diyarbakır'ın sur dışına çıkışı 1950 yılından sonra başladı. Bu tariten sonra kent sakinleri, sur dışında yapılan evlerde yaşamaya başladı. Ancak ilk adım, 28 Mayıs 1868 tarihinde Osmanlı'nın 221. valisi olarak atanan ve 7 yıl 9 ay bu görevde kalan Kurt İsmail Paşa tarafından atıldı.
MİLLET BAHÇESİ YAPTI, AMA KİMSE SUR DIŞINA ÇIKMADI
Yıllarca sur dışından dışarı çıkmayan kent sakinlerinin sur dışında yaşamaya alıştırmak amacıyla Vali Kurt İsmail Paşa tarafından ''Millet Bahçesi'' yaptırıldı.
Vali Kurt İsmail Paşa, 1871 yılında, sur dışında Dağkapı'dan Fiskaya yönüne doğru uzanan açık alanda, Diyarbakır halkının faydalanabileceği Millet Bahçesi adıyla bilinen bir park yaptırdı.
Millet Bahçesi adı verilen parkı yaptırmadaki amaç, sur dışını vatandaşlar için cazip hale getirmekti.
Kentin sur dışına açılması yönünde büyük çaba harcayan Kurt İsmail Paşa'nın yaptığı tüm çalışmalara rağmen, bu planı gerçekleşmedi. Yaptırılan parkı uzun süre kullanmasına rağmen sur dışına çıkma alışkanlığını bir türlü kazanamayan kent sakinleri, ancak, 80 yıl sonra sur dışında yaşam alanları oluşturmaya başladı.
İLK MATBAA, GAZETE VE ZIRAAT MEKTEBİ
Kurt İsmail Paşa, Diyarbakırlıların sur dışına çıkarılması yönündeki kararlı çalışmalarından sonuç alınmadı, ancak, kentin imarı ve diğer bir çok alanda çalışmalar yaptığı belirtiliyor.
Bilinçsiz tarımın önlenmesi ve tarımın geliştirilmesi amacıyla ilk etapta 150 öğrenciyle Anadolu'daki ilk Zıraat Mektebi Kurt İsmail Paşa tarafından kuruldu.
1869 yılında Diyarbakır Vilayet salnamesini çıkartmaya karar verip, bunu basacak bir matbaanın kurulmasını sağlayan, kentin ilk resmi gazetesini çıkaran Kurt İsmail Paşa'nın İçkale'de Cezaevi yanındaki küçük binada kurduğu matbaada ''Diyarbekir'' resmi vilayet gazetesinin çıkarıldığı belirtildi.
Matbaada, ilk Diyarbekir Vilayet Salnamesi ve kentteki yazarların kitaplarının basıldığı da yer alıyor.
KAYNAK: Gülin Payaslı Oğuz, Fatma Meral Halifeoğlu