Osmanlı'nın 252. Diyarbakır Valisi olarak 1834-1836 yılları arasında görev yapan Mehmed Reşid Paşa'nın, Tunceli'nin Çemişgezek ve Ovacık aşiretlerine düzenlediği seferle ilgili kaleme aldığı resmi rapor, tarihin kanlı sayfalarından biri olarak gün yüzüne çıkıyor. Padişaha sunulan bu rapor, dönemin sert yönetim anlayışını, çatışmaları ve bölge halkına yönelik uygulamaları tüm detaylarıyla gözler önüne seriyor.
KÖMÜR SEVİKATININ YASAKLANMASI FİTİLİ ATEŞLİYOR
Vali Mehmed Reşid Paşa, ''hain'' olarak nitelendirdiği Dücik Ekradı'nın fukaraya zulüm ettiğini ve Maden'e kömür sevkiyatını aksattığını belirterek, bölgeye askeri harekât düzenleme kararlılığını bildiriyor. Piyade ve süvari birliklerinin yanı sıra beş bin kadar başıbozuk, paralı askerle harekete geçen Osmanlı ordusu, aşiretlerin sığındığı dağlara kadar ilerliyor.
Kaçan toplulukların izini süren ordu, sekiz köy halkını esir alıp çeşitli bölgelere sürerken, kaleye sığınan aşiretlere yönelik şiddetli bir saldırı gerçekleştiriyor.
AĞAÇLAR KESİLİYOR KÖYLER ATEŞE VERİLİYOR
Ordu, ''Allah'ın yardımıyla'' diyerek raporda belirttiği gibi çetin bir mücadele sonunda Ekrad'ı ormandan ormana kaçmaya zorluyor. Takip esnasında, ''Ekradın bulunduğu coğrafyanın, yaptıkları tüm kötülüklerin kaynağı olduğunun'' anlaşıldığını belirten Vali, ormanlardaki yolların kökten temizlenmesi ve ağaçların yakılmasının askerî strateji açısından hayati olduğunu bildiriyor.
Mehmed Reşid Paşa'nın raporuna göre:
400'den fazla kişi kılıçtan geçirilmiş,
100'den fazla kişi esir alınmış,
Yüzlerce mezra ve köy ateşe verilmiş,
Direniş liderleri kazığa oturtularak idam edilmiş,
Ormanda saklanılan alanların yakılarak temizlenmesi emredilmiştir.
SONRAKİ HEDEF: DESİM AŞİRETİ
Raporun son bölümünde, Mehmed Reşid Paşa, Desim (Dersim) aşiretinin de ''icabına bakılmasının'' şart olduğunu belirterek, bahar aylarında yeni bir sefer düzenlenmesini padişaha teklif ediyor.
Osmanlı arşivlerinden çıkan bu tarihi belgenin dönemin askeri ve siyasi stratejilerini anlamak için çarpıcı bir kaynak olarak dikkati çekiyor.
