Diyarbakır'ın 19. yy'da yaşadığı Kafkas göçüyle ekonomik ve sosyal yönden sarsıldığı belirtildi.
Salnameler ve bazı kaynaklarda yer alan bilgilere göre, Diyarbakır'ın sosyal ve ekonomik yapısında, Kafkasya'dan gelen Çerkes ve Çeçen göçlerinin etkisiyle büyük bir değişim yaşandığı belirtiliyor.
Şeyh Şamil’in Rusya'ya karşı direnişinin başarısızlıkla sonuçlanması, milyonlarca Kafkasyalıyı Anadolu’nun dört bir yanına, özellikle de Diyarbakır'a sürükledi.
HESAPLANMAYAN SONUÇLAR DOĞURMUŞ
Göçün şehrin tarihsel dokusunda derin izler bıraktığı ifade edilirken, bu da göçmenler ve güvenlik stratejisinden kaynaklandı.
Osmanlı Devleti'nin, Kırım ve Kafkasya'dan gelen göçmenleri, Diyarbakır'ın güneyindeki verimli arazilere yerleştirerek bölgeyi Arap aşiretlerinin yağmalarına karşı korumayı planladığı ve ancak, bu stratejinin beklenildiği gibi sonuç vermediği ifade ediliyor.
''BU YERLEŞİM TAM BİR FELAKET OLDU''
Göçmenlerin bölgeye yerleştirilmesinin, Diyarbakır'ın toplumsal düzenini zayıflatmakla kalmadığı, aynı zamanda ekonomik yapıyı da olumsuz etkilediği belirtiliyor.
Dönemin ''İngiltere Kürdistan Konsolosu Taylor''un raporlarında şöyle deniliyor:
''Bu göçmen yerleşimi, Diyarbakır'ın sosyo-ekonomik yapısında tam bir felaket yarattı.
Bölgedeki düzen ve güvenlik, bu göçlerin ardından önemli ölçüde sarsıldı ve bu durumun etkileri uzun yıllar boyunca hissedildi.''
KAYNAK: Sabri Mengirkaon / Mardin Artuklu Üniversitesi