Eyüp Kaçar
Doğu ve Güneydoğu'nun en önemli inanç merkezlerinden biri olan Diyarbakır'ın Eğil İlçesinde bulunan, aynı zamanda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından geleceğin kültür mirası projesine alınan tarihi kaledeki 200 yıllık Kaya Kilisesi'nin turizme kazandırılması için çalışma başlatıldı.
Eğil Kaymakamı ve Belediye Başkan vekili Volkan Hülür, iki peygamber kabrinin bulunduğu ilçenin bölgenin en önemli inanç merkezi olduğunu belirterek, yıllardır kapalı bulunan Kaya Kilisesi'nin turizme kazandırılması için bir proje başlattıklarını ve çalışmaların tamamlanmasıyla kilisenin Şubat ayı içerisinde ziyaretlere açılacğını söyledi. Hülür, "Kilisedeki çalışmalar tamamlandıktan sonra şubat ayında açılışını yapacağız. Açılışa Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy da katılacak. Kilise hristiyanlar açısından çok önemli bir inanç merkezi konumundaydı. Ziyarete açıldıktan sonra sadece yerli değil, dünyanın farklı ülkelerinden yabancı ziyaretçileri de Eğil'imizde misafir etmek istiyoruz."dedi.
"Burası aynı zamanda barış kilisesi"
Eğil Kalesindeki kazıları geçmişe ışık tutmaya devam ediyor. Kalede buılunan 1600 yıllık kilisenin çok büyük öneme sahip olduğunu anlatan Eğil Kalesi Kazı Başkanı vecihi Özkaya, bu konuda şunları söyledi;
"Eğil Kalesi Kazıları 2021 yılında başladı. 2022 yılında cumhurbaşkanının kararı ile 12 aylık statülü kazı konumuna yukseltildi. Dolayısıyla Eğil özelinde bölgenin bilinmezlerine yeni bilimsel yaklaşımlar getirmektir. Bunların arasında tabiki Eğil Kaya Kilisesi'nin büyük bir önemi vardır. Biz rahip Teodoto olarak bilinen Eğil'deki birisinin milattan öce 313 yılında Roma'nın hristiyanlığı resmi bir din olarak kabul etmesiyle birlikte 325'te toplanan İznik Konsolu'ne Eğil'i temsilen katıldığını biliyoruz. Bunun dışında yine hristiyan dünyası tarafından bilinen rahip Musa ve herkes tarafından çok iyi bilinen Eğilli Yuhanna yada Efesli Yuhanna olarak bilinen Eğilli Yuhanna da burada yetişmiş ve hristiyan dünyasında kabul görmüş din adamıdır. Bunlarla bağlantılı olarak Eğil Kisesinin büyük bir önemi vardır."
Eğil Kalesi'ndeki çalışmaların 2027 yılının eylül ayına kadar tamamlanmasının planlandığını belirten Kazı Başkanı Özkaya, kilisenin tarihçesi konusunda da bilgi verdi. Özkaya, "Yaptığımız araştırmalarda kilisenin Pagan döneminde iki ayrı mezardan birşeltirilerek ve genişletilerek oluşturulduğunu biliyoruz. Eğil Kalesi kazıları kapsamında kilise önünde yaptığımız çalışmalarda milattan önce 307 ve 330 yılları arasında yada genel anlamda 4. Yüzyılın başlarında tarihlenebilecek sikkeler bulduk. Bilinenlerin somut verilerle kanıtlamnası açısından bu önemli. 4.Yüzyılda Roma döneminde bölgedeki azınlıkları bünyesinde barındırmak veya temsil etmek adına özümsenmiş ve önemsenmiş bir kilise. Eğil bölge inancının yada bölge özelinde Anadolu inancının önemli temsilcilerinden birisidir ki; somut belgeleri ise Kaya Kilisesi'dir. Yapacağımız çalışmalarla burayı eski kimliği ile bağlantılı bir ziyaret alanına çevireceğiz."dedi.
Ziyarete açılması için çalışmalar başlatılan kiliseye ulaşımın sağlanması için ilk olarak çelik konsollar kurulmaya başlandı.
