Diyarbakır'ın kent dışına yapılan ilk devlet işletmesinin hangisi olduğunu biliyormusunuz?
Diyarbakır 1950'li yıllara kadar sur içinden ibaretti. Bu tarihten sonra sur dışının iskana açılmasıyla vatandaşlar da yaptırdıkları evlerde, sur dışında yaşamaya başladı. Diyarbakır'ın sur dışındaki gelişimi 1950'li yıllarda başlarken, bu tarihten önce sur dışına devlet yatırımları başladı. Bunlardan ilki de Diyarbakır İçki Fabrikası.
KENT DIŞINDAKİ İLK DEVLET YATIRIMI
Şevket Beysanoğlu'na göre, Diyarbakır İçki Fabrikası, Diyarbakır’da ilk devlet işletmesi olarak faaliyete başladı. Diyarbakır’da Tekel İdaresi de yine aynı yıllarda inşaa edilen binalar arasında yer alıyor.
Beysanoğlu arşivinde, Diyarbakır Tekel Müdürlük Binası'nın, sur dışında yapılan ilk yapılar arasında bulunduğunu, surların kuzeybatısında sonradan açılan Çift Kapı’dan geçilerek ulaşılan bulvar üzerinde; Vilayet, Tarım il Müdürlüğü, Yenişehir İlköğretim Okulu, Karayolları gibi dönemin özellikli yapılarının yer aldığı alanda bulunduğu kaydediliyor.
İÇKİ FABRİKASI GENÇLİK MERKEZİ OLDU
Diyarbakır İçki Fabrikası ilk devlet işletmesi olarak 1932’de kuruldu. Uzun yıllar kentin tek büyük işletmesi olarak faaliyetini sürdürdü.
Tekel İdaresi tarafından, DağKapı civarında, 7.500 metrekarelik arsa üzerinde, yapılan içki fabrikası daha sonraki yıllarda şehir dışına taşındı.
Bina günümüzde Bugün 75. Yıl Çocuk ve Gençlik Merkezi olarak kullanılmaktadır. Çiftkapı bulvarındaki tekel binası da günümüzde tarım müdürlüğüne ait hizmet binası olarak kullanılıyor.
Geleneksel mimari, yapım detayı ve yapım malzemesinin kısmen kullanıldığı yapı iki katlıdır. Tekel Müdürlük Binası olarak yapılmış bina, günümüze kadar özgün işlevini devam ettirmiştir.
Haber / Eyyup Kaçar
