Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 1987'den 2002'ye kadar tam 15 yıl boyunca Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamasıyla yönetildi. Terörle mücadele gerekçesiyle ilan edilen OHAL, bölge halkı için zorlu bir dönemin simgesi oldu.
''SÜPER VALİLER'' DÖNEMİ
OHAL süresince bölgede görev yapan valiler, geniş yetkileri nedeniyle ''Süper Valiler'' olarak anıldı. Hayri Kozakçıoğlu, Mehmet Necati Çetinkaya, Ünal Erkan, Necati Bilican, Aydın Arslan ve Gökhan Aydıner gibi isimler, bu dönemde bölgenin kaderinde önemli rol oynadı.
OHAL'İN KAPSAMI VE UYGULAMALARI
13 ili kapsayan OHAL, bölge halkının yaşamını derinden etkiledi. Sokağa çıkma yasakları, kimlik kontrolleri, gözaltılar ve köy boşaltmaları gibi uygulamalar, günlük hayatın bir parçası haline geldi. OHAL süresince 46 kez uzatma kararı alındı ve bölgede tam bir güvenlik devleti hakimiyeti kuruldu.
KÖY KORUCULUĞU SİSTEMİ
OHAL'in en tartışmalı uygulamalarından biri de köy koruculuğu sistemi oldu. 1985'te başlayan bu uygulama ile on binlerce kişi silahlandırıldı ve güvenlik güçlerinin yanında görevlendirildi. Koruculuk sistemi, bölgede yeni çatışma dinamikleri yarattı ve toplumsal kutuplaşmayı derinleştirdi.
OHAL'İN KALDIRIŞMASI VE SONRASI
30 Kasım 2002'de OHAL'in kaldırılmasıyla bölge halkı rahat bir nefes aldı. Ancak OHAL'in izleri, uzun yıllar boyunca silinmedi. OHAL dönemi, Türkiye'nin yakın tarihinde önemli bir yere sahip ve hala tartışılmaya devam ediyor.
OHAL DÖNEMİNDE YAŞANANLAR
İnsan Hakları İhlalleri: OHAL süresince insan hakları ihlalleri yaygınlaştı. Gözaltında kayıplar, işkenceler ve yargısız infazlar gibi olaylar yaşandı.
Ekonomik Çöküş: OHAL, bölge ekonomisini olumsuz etkiledi. Yatırımlar durdu, işsizlik arttı ve bölge halkı yoksullaştı.
Toplumsal Travma: OHAL, bölge halkında derin bir toplumsal travma yarattı. Güvenlik güçleri ile halk arasındaki ilişkiler gerildi ve toplumsal kutuplaşma arttı.
OHAL'İN MİRASI
OHAL, Türkiye'nin Kürt sorunuyla yüzleşmesinde önemli bir dönüm noktası oldu. OHAL'in kaldırılmasıyla birlikte bölgede yeni bir dönem başladı. Ancak OHAL'in yarattığı sorunlar, hala çözülmeyi bekliyor.