Diyarbakır'ın eski sokaklarında sadece insanlar değil, onların hikâyeleri de yaşardı. Bu hikâyelerden biri de takılan unutulmaz lakaplarla hayat bulurdu. Bir kere birine lakap takıldı mı, ömür boyu onunla anılırdı.
Üstelik bu lakaplar öylesine değil; kişinin mizacına, görünüşüne veya bir anısına dayanarak seçilirdi. Aradan yıllar geçmesine rağmen bu özgün ve eğlenceli lakaplar hâlâ hafızalarda.
UNUTULMAZ LAKAPLAR ARASINDA NELER VAR?
İşte Diyarbakır'ın geçmişinden derlenen ve okuyanı hem şaşırtan hem de gülümseten bazı lakaplar:
Kırkayah Veysi
Çütkafa Mendo
Kırıh Şexo
Şorikli Fate
Yamya Mıho
Guri Keçel Alo
Pışo Meheme
Belengaz Leylo
Kuşbaz Garbis
Avel Kemal
Ahmo Çırto
Tope Meyro
Lastik Ali
Cımbıl Hakko
Artist Yılo
Hırçıkli Siranuş
Yanpiri Neco
Şaşo Hımpo
Pozveren Ahmet
Çirtik Zelo
Deli Mevlo
Şorik Veysi
Doşo
Zaza Piro
Deli Çeto
Deli Ferho
Bu lakaplar, her bir ismin kendine has bir hikâyesi olduğunun kanıtı. Kimi bir hareketi, kimi bir özelliği, kimi de bir olayla özdeşleşen bu adlandırmalar, Diyarbakır'ın toplumsal hafızasının da bir parçası olarak yerini koruyor.
LAKAPLARIN ARDINDAKİ RENKLİ HİKÂYELER
Diyarbakır'da lakaplar, kişinin toplumla kurduğu bağı gösterirdi. Örneğin, "Kırkayah Veysi" lakabı muhtemelen bir kişinin hızlı hareketlerinden ya da kıvrak zekâsından doğarken, "Pozveren Ahmet" lakabı kişinin pozitif yaklaşımı veya fotoğraf merakıyla ilgili olabilir. "Artist Yılo" belki sanatçı ruhunu, "Şorikli Fate" ise biraz serkeş ve eğlenceli yapıyı yansıtıyor.
Bu lakaplar, kentin sosyal dokusunun sıcaklığını ve insanlar arasındaki samimi bağı gösteriyor. Bugün bile eski Diyarbakır'ı anmak isteyenler, bu lakapları andığında hafif bir tebessümle geçmişe dönüyor.
BİR KÜLTÜR MİRASI OLARAK LAKAPLAR
Diyarbakır'ın bu geleneksel lakap kültürü, sadece bir isimlendirme değil, aynı zamanda insan ilişkilerinde mizahı ve samimiyeti ön plana çıkaran bir iletişim biçimiydi. Bu lakaplar, bireyleri yüceltmekten onları hafifçe tiye almaya kadar geniş bir yelpazeye yayılıyordu.
Günümüzde, bu tür lakapların giderek kaybolmaya başlaması, eski mahalle kültürünün değişimiyle de ilişkilendiriliyor. Ancak geçmişin sıcaklığını hissetmek isteyenler için bu efsane lakaplar hâlâ yaşamaya devam ediyor.
