Şehrin her köşesinde, bir zamanlar hayatın merkezinde yer alan, ancak zamanla unutulmuş tarihi çeşmeler bulunuyor. Bu çeşmeler, sadece su ihtiyacını karşılamakla kalmamış, aynı zamanda insanların buluştuğu, sohbet ettiği, serinlediği sosyal yaşamın vazgeçilmez bir parçası olmuş.
Yapılan araştırmalara göre Diyarbakır'da onlarca tarihi çeşme bulunuyor. Bu çeşmelerin bir kısmı hala aktif olsa da, birçoğu maalesef yok olmuş veya kullanılamaz hale gelmiş. Sur içindeki çeşmelerin büyük bir kısmı tahrip olmuş, özgünlüğünü yitirmiş durumda.
DİYARBAKIR ÇEŞMELERİ NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Şehrin tarihi ve kültürel mirasının bir parçası: Bu çeşmeler, Diyarbakır'ın geçmişine ışık tutan, şehrin kimliğini yansıtan önemli yapılar.
Suyun önemini hatırlatıyor: Çeşmeler, suyun hayatın kaynağı olduğunu ve geçmişte insan hayatında ne kadar önemli bir yer tuttuğunu gösteriyor.
Turizm potansiyeli: Restore edilen ve aktif hale getirilen çeşmeler, şehir turizmine önemli katkı sağlayabilir.
Yerel halkın yaşamına renk katıyor: Çalışır durumda olan çeşmeler, hem görsel bir şölen sunar hem de insanların günlük hayatına renk katar.
BAZI ÖNEMLİ ÇEŞMELER
İçKale Aslanlı Çeşme: Sur içindeki meydan çeşmelerinden en özel olanı. Aslanın ağzından akan suyla meşhur.
Sahabe Sasa Çeşmesi: 1994 yılında onarım görmüş, yarı aktif durumda.
Sultan Suca Çeşmesi: Hz. Ömer Cami yakınında bulunan, kitabesiyle dikkat çeken bir çeşme.
Kurtoğlu Çeşmesi: Diyarbakır Elazığ karayolu üzerinde bulunan, 148 yıllık tarihi bir çeşme.
NE YAPILMALI?
Diyarbakır'ın bu unutulmuş hazinelerinin yeniden hayat bulması için; şehirdeki tüm tarihi çeşmeler tespit edilerek kayıt altına alınmalıdır. Hasar görmüş çeşmeler restore edilmelidir. Çeşmelerin suyla buluşturulması için gerekli altyapı çalışmalarının yapılması gerekir.
Çeşmelerin bulunduğu alanların düzenlenerek ziyaretçilere daha cazip hale getirilmesi, tarihi çeşmelerin önemi hakkında halkın bilinçlendirilmesi gerekir.
Diyarbakır'ın tarihi çeşmeleri, sadece birer su kaynağı değil, aynı zamanda şehrin hafızası, kimliği ve geleceğe miras bırakılacak değerlerdir. Bu çeşmelerin yeniden canlandırılması, Diyarbakır'ın daha yaşanabilir, daha güzel ve daha turistik bir şehir haline gelmesine katkı sağlayacaktır.
Unutmayalım ki bir şehrin tarihi; taşlarına, toprağına ve suyuna yazılır.
KAYNAKÇA 1. www.veyseleroglu.com.tr 2. İLHAN, M ,Diyarbakır Şehrinin Suları ve Çeşmeleri, Diyarbakır. Müze Şehir YKY kitabı s.247-248 3. ÇELEBİ,Evliya ,Seyahatnamesi , Tam Metin, Üçdal Neşriyat, Cilt 3-4, Diyarbakır 4. BEYSANOĞLU,Ş. Anıtları ve Kitabeleriyle Diyarbakır Tarihi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını, Cilt 1 , s. 132, Cilt 2, s. 487, 564, 566 5. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Arşivi 6. YILMAZ A., AKGÜL, M.Yapı Fiziği II Öğrenci Çalışması (Diyarbakır sur içinde iklimlendirme elemanı olarak tarihi çeşmeler)2009 7. Diyarbakır Sur İçi Belediyesi Arşiv