Bütün üretiminin ve çabasının temelinde, sadece mensubu olduğu Süryani halkının değil memleketinin de sosyal hayatına katkıda bulunmak olan, öğretmen Naum Faik Palak, kısacası Naum Faik…
Dünyanın her yerinde tanınan, belki de bir tek kendi memleketinde tanınmayan bir aydındır Naum Faik…
Naum Faik’i bütün dünya tanıyor. Tanımayan bir yer varsa o da Diyarbakır’dır. Diyebiliriz..
“Sende doğdum sende ölmek isterim ey vatanım!
Eylerim arz-ı turabında gömülsün bu tenim...”
Diyen Naum Faik’in gömülmek istediği vatanı elbette ki Diyarbakır’dır; Kendi diliyle yani Süryanice Omid’dir. Ne yazık ki topraklarının en derinine gömülememiştir vatanının…
1936 yılında Murat Fuat Çıkkı tarafından Süryani Rönesansı kitabında hayatı anlatılan Naum Faik … Kitabın yayıncısı Ragıp Zarakolu, “Bugün kendi yetiştiği topraklarda adı bile bilinmeyen Naum Faik’in anısının artık doğduğu kentte de anılması, adının yaşatılması ve çok gecikmeden, onun adının verildiği bir sokak ile, bir büst ile bir Asuri / Süryani / Keldani / Nasturi Kültürü Araştırma Merkezinin kuruluşu ile, anısının kalıcı kılınması dileğiyle.” sözleri ile anlatıyor bu durumu.
Anadil Eğitimine Önem Verdi
Onun hakkında yazan nadir isimlerden biri de Diyarbakırlı yazar Mehmet Şimşek’tir… Naum Faik’in hayatını onun derlemelerinden aktarmaya çalışayım.
Yakup Palak’ın oğlu İlyas’tan olma, Sefer kızı Seyyide’den doğma olan Naum Faik Palak... 5 Şubat 1868’de Diyarbakır’da doğar. Liseye 1881’de başlar. Bu okulda sekiz yıla yakın aldığı eğitimi süresince Süryanice, Arapça, Türkçe, Farsça dilleriyle beraber musiki, tabii ilimler, matematik, spor, Fransızcaya giriş derslerini alır… Ancak devam ettiği Lise Okulu ekonomik nedenlerden dolayı kapanınca eğitimi yarım kalır. Bundan sonra kendini yetiştirmeye başlar ve öğretmen olur.
Süryani Cemaati içinde, Diyarbakır’dan Urfa’ya Adıyaman’a kadar çeşitli kent ve köylerde 24 yıl öğretmenlik yapar. Özellikle Süryani çocukların kendi dillerini öğrenmeleri için büyük çaba gösterir. Ancak halkların birbirine karşı kışkırtıldığı dönemler başlamıştır yine...
1895’te bölge Hıristiyanlarına karşı baskılar artar. Hıristiyanların çoğu, şehirdeki Süryani Meryem Ana Kilisesi’ne sığınır. Aralarında Naum Faik de vardır. Ortamın düzelmesiyle normal yaşamlarına yeniden başlayabilmişler...
1908’te İkinci Meşrutiyet ile birlikte İntibah (uyanış) derneği kurulur ve Naum Faik de bu dernekte çalışmaya başlar. Derneğin yayın işlerini düzenleyip, bültenlerini de yazar…
Naum Faik’in basın yayın faaliyetleri o dönemde İstanbul’da başlayan ve Anadolu’ya yayılan modernleşmenin sonucudur aslında….
Bir yıl sonra Kevkeb Medinho (Şark Yıldızı) adlı Süryanice, Türkçe, Arapça Gazeteyi Diyarbakır’da yayınlamaya başlar. Kentteki ilk Süryanice gazetedir Şark Yıldızı Gazetesi….
8 sayfadan oluşan ve Arapça, Türkçe ve Süryanice dillerinde yayın yapan Şark Yıldızı Gazetesi toplam 43 sayı yayınlanır.
Naum Faik bu arada okuldaki görevlerine de devam eder. Konferans ve toplantılar düzenleyip, yeni okulların açılması, matbaaların kurulması, mevcut cemiyetlerin ve derneklerin birleştirilmesine yönelik çalışmalar yapar.
Ancak 1912’de İtalya ve Osmanlı Devleti arasındaki Trablusgarp Savaşları nedeniyle, Hıristiyanlara karşı yapılan eylemler ve baskılar artmaya başlayınca Amerika’ya göç etmek zorunda kalır…
Naum Faik Amerika’da da çalışmalarını bırakmaz. “Bethnahrin” adlı gazeteyi Süryanice, Arapça ve Türkçe 1916’da çıkarır. Ancak 1930 yılının Şubat ayının başlarında zatürre teşhisiyle hastalanır ve çok sürmeden aynı zamanda doğum günü olan 5 Şubat 1930 da ise toprağında ölmeyi istediği vatanından çok uzakta, Diyarbakır özlemiyle yaşamına veda eder.
Diyarbakır Süryani topluluğunu bir arada tutabilmenin yolunu ariyan Naum Faik’in. Halkı da kendi ile aynı kaderi paylaşarak ya ölmüş ya göç etmiştir bu kentten… Bu yüzden geriye kalan birkaç Diyarbakırlı Süryani’dir bugün kendi memleketinde onun yasını tutacak olan…
Kaynakça
^ a b Çıkkı, Murat Fuat (2004). NAUM FAİK VE SÜRYANİ RÖNESANSI. Belge Yayınları. ISBN 9799753443141.^ a b c "(1868 - 1930) " (Arapça). Zahrira New Nerwork. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2013. Günel, Aziz (1970). "Naum Faik". Türk Süryaniler Tarihi. Diyarbakır. s. 196. OCLC 1023366410.
