Tarihi kaynaklarda yer alan bilgilere göre, Kürt müziğinin unutulmaz sesi Susika Simo, ezidi bir ailenin kızı olarak 1925 yılında Ermenistan'ın Mirkeda köyünde dünyaya geldi. Geleneksel Kürtçe şarkılar söylemeye 21 yaşında başlayan Simo, 1946'da Ermenistan'da sahneye çıkan ilk Kürt kadın dengbêj olarak tarihe geçti.
Sahne performanslarıyla dikkati çeken Simo, sarı, yeşil ve kırmızı elbiseleri ve başındaki kefiyesiyle izleyicileri adeta büyüledi.
''Miho'' kılamıyla ünlenen sanatçı, Erivan Radyosu'nda yaptığı yayınlarla geniş kitlelere ulaştı. Eşi Kulya Neftalyan ve Egite Cimo gibi isimlerle çalışmalar yürüten Simo, Ermenistan Flarmonya sahnesinde de çeşitli halkların müziklerini seslendirdi. "Lenine Mezin", "Lenin Rabu Em Rüzgarbun", "Xerib Bilbil", "Avdale Zeynike" gibi eserleri dillere pelesenk oldu.
HAYATI VE SANATI
Ne yazık ki Simo'nun hayatı, sanatı kadar parlak değildi. Bir Ermeni ile evlenmesi, dönemin katı toplumsal kurallarına ters düştü ve toplum tarafından dışlanmasına sebep oldu. Sovyet Kürtleri arasında hor görülmeye başlayan Simo, bu evliliği yüzünden büyük bir yalnızlığa itildi.
Kürt müziğine unutulmaz eserler kazandıran Susika Simo, 1977 yılında Ermenistan'ın başkenti Erivan'da hayata gözlerini yumdu. SSCB'de kaset üretimi 1986'dan sonra başladığı için Simo'nun güçlü sesinden geriye kalan tek kayıt Erivan Radyosu arşivlerinde saklı.
Susika Simo'nun hikayesi, sanatıyla zirveye çıkarken toplumsal baskılarla mücadele eden bir kadının trajik öyküsü olarak hafızalarda yerini aldı.
