Türkiye’nin ilk Sümerologu olarak bilinen, bilim dünyasında ve toplumsal yaşamda önemli izler bırakan Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında hayata gözlerini yumdu. Yaşamı boyunca Sümer tabletlerinin çözülmesi ve tarihi aydınlatma adına önemli çalışmalar yapan Çığ, kadın hakları ve laiklik mücadelesiyle de öne çıkmış bir isimdi.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ KİMDİR?
Muazzez İlmiye Çığ, 20 Haziran 1914’te Bursa’da dünyaya geldi. Ailesi, Kırım Tatarı kökenliydi ve Osmanlı-Rus savaşı sırasında Türkiye’ye göç etmişti. Eğitim hayatı boyunca başarılarıyla dikkat çeken Çığ, küçük yaşlardan itibaren bilime ve sanata ilgi gösterdi. Yunan Ordusu’nun İzmir’i işgali sırasında ailesiyle Çorum’a taşınan Çığ, burada ilköğrenimini tamamladı ve küçük yaşta Fransızca öğrenmeye başladı.
1931 yılında Bursa Kız Muallim Mektebi’nden mezun olan Çığ, öğretmenlik yapmaya başladı. Ancak 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Hititoloji bölümüne girerek bilim yolculuğuna ilk adımını attı. Üniversitedeki eğitimi sırasında Sümer, Asur ve Hitit uygarlıkları üzerine yoğunlaşan Çığ, 1940 yılında mezun olduktan sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne atanarak burada Sümer tabletlerinin çözümlenmesine katkı sundu.
Muazzez İlmiye Çığ, Sümeroloji alanında dünya çapında tanınan bir bilim insanı haline geldi. Özellikle Sümer mitolojisi ve kültürüyle dini metinler arasındaki bağlantıları inceleyen çalışmalarıyla bilinir. “Sümerlilerde Tufan, Tufan Hikayeleri ve Nuh Tufanı” adlı eseri, bilim ve din arasındaki ilişkiyi tartışan önemli bir kaynak olarak kabul edilir.
TOPLUMSAL MÜCADELE VE KADIN HAKLARI
Muazzez İlmiye Çığ, yalnızca bir bilim insanı olarak değil, aynı zamanda toplumsal bir figür olarak da tarihe geçti. Kadın hakları savunuculuğu, laiklik mücadelesi ve eğitimde aydınlanma konularında yazıları ve konuşmalarıyla Türkiye’nin aydınlanma mücadelesine büyük katkılar sundu. Özellikle kadınların toplumdaki yerini güçlendirmek adına yaptığı çalışmalar, onun bilimsel kimliğinin yanı sıra toplumsal bir lider olarak anılmasını sağladı.
BİLİMSEL ESERLERİ VE KATKILARI
Muazzez İlmiye Çığ’ın bilimsel çalışmaları, yalnızca Türkiye’de değil, uluslararası alanda da büyük yankı uyandırdı. Çığ, Sümer tabletleri üzerinde yaptığı analizlerle, bu antik uygarlığın hukuk, din, eğitim ve günlük yaşantısına ışık tuttu. Yayımladığı eserler, Sümeroloji ve eskiçağ tarihine ilgi duyan araştırmacılar için önemli birer kaynak haline geldi. Çığ, 1972 yılında emekli olduktan sonra da çalışmalarına devam etti ve birçok kitabıyla bilgilerini geniş kitlelere aktardı.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ’IN MİRASI
110 yıllık yaşamı boyunca bilim ve topluma katkı sunan Muazzez İlmiye Çığ, Türkiye’nin aydınlanma tarihine damga vurmuş bir isimdir. “Son Sümer Kraliçesi” olarak anılan Çığ, bilim dünyasında ve halkın gönlünde taht kurmayı başarmıştır. Hem akademik başarıları hem de toplumsal duyarlılığı ile daima hatırlanacak olan Çığ, yaşamı boyunca insanlığa ve tarihe ışık tutmayı misyon edinmiştir.