Olay Türkiye'deki en ölümcül yangınlarından biri olarak kayıtlara geçti.
Bu nedenle dünyada, Türkiye'de ve Diyarbakır ‘da son yüzyılda gerçekleşen ve ihmal şüphesinin kamuoyunda tartışıldığı önemli, büyük yangınları inceledim ve derledim.. İncelemede, Türkiye genelinde en büyük yangının Diyarbakır’daki Yanık Çarşı, yöresel tabirle Çarşıya Şevıtı olduğunu gördüm.
Son yüzyılda Dünyada da önemli yangınlar olmuş. Dünyadaki en önemli yangınlardan ikisi 1-Büyük Chicago Yangını, 2- Büyük Londra Yangınıdır.,
1-Büyük Chicago Yangını
8-10 Ekim 1871'de Amerika'nın Chicago şehrinde yaşanan bir yangındı. yaklaşık 300 kişi öldü, 17.000'den fazla yapıyı içeren kabaca 33 milkare (85 km2) alan zarar gördü ve 100.000'den fazla kişi evsiz kaldı. Yangın, şehir merkezinin güneybatısındaki bir mahallede başladı. Uzun süren sıcak, kuru, rüzgarlı koşullar ve şehirde yaygın olan ahşap yapı yangına neden oldu. Yangın, Chicago Nehri'nin güney kolundan sıçradı ve Chicago'nun merkezinin çoğunu yok etti ve ardından nehrin ana kolundan sıçrayarak Yakın Kuzey Yakasına da zarar verdi.
Yangının ardından birçok yerden şehre yardım yağdı. Şehir yönetimi, gelecekteki yangınların hızla yayılmasını durdurmak için bina yönetmeliklerini iyileştirdi ve yüksek standartlarda hızla yeniden inşa edildi.
2-Büyük Londra Yangını,
2 Eylül 1666 Pazar günü Londra'nın orta kesimlerinde başlayarak 5 Eylül Çarşamba gününe kadar kenti etkisi altına alan, kentin tarihindeki en büyük yangın felaketidir.
Yangın, Romalılar döneminden kalma kent duvarlarının içinde kalan Orta Çağ Londra’sını tahrip etmiş, soyluların yaşadığı bölge olan Westminster'ı, dönemin kralı II. Charles'ın bulunduğu Whitehall Sarayı'nı ve gecekondu mahallelerini tehdit etmişse de yangın bu bölgelerde yıkıma neden olmamıştır.
Yangın 13.200 evi, 87 mahalle kilisesini, St Paul Katedrali'ni ve birçok resmî kurumun binasını kül etmiştir. Kentin 80.000 sakininin yaklaşık 70.000'inin bu yangında evini kaybettiği sanılmaktadır.
Yangında ölenlerin sayısına ilişkin kesin bir bilgi yoktur, ölenlerin sadece birkaçı kayda geçirilmiştir. Orta sınıfa mensup kişiler ile yoksulların ölümleri hiçbir zaman kaydedilmediği ve ateşin sıcaklığının insan vücudundan kalıntı bırakmayacak derecede yüksek olduğu göz önüne alındığından, son dönemlerde ölü sayısının oldukça az olduğunun doğruluğu hakkında görüş ayrılıkları vardır.
Erzurum Kışla Yangını
7 Aralık 1966 yılında Erzurum'da Yakutiye ilçesindeki Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı 247'nci Piyade Alayı Karargah Bölüğü yatakhanesinde çıkan yangında 66 kişi hayatını kaybetti.
TBMM tutanaklarına göre 7 Aralık 1966'da gece saat 23.30'da çıkan yangında bölük koğuşu ve yanındaki bölük malzeme deposu tamamen yandı. Gece eğitiminden dönen ve dinlenmeye çekilen bölük erleri yangın sırasında uykudaydı.
Yapılan kovuşturmada yangının koğuştaki sobayı tutuşturmak için benzin kullanılmasından çıktığı tespit edildi. Uykularının ortasında alevleri fark eden askerler yatakhaneden kaçmaya çalışırken çıkış kapısında izdiham yaşandı ve bu ölü sayısının artmasına neden oldu.
Ankara YIBA Çarşısı Yangını
12 Mayıs 1978'de Ankara, Ulus'ta YIBA (Yıldırım Bayezit) Çarşısı'nda yüzlerce esnafın çalıştığı sırada meydana gelen büyük yangında 45 kişi hayatını kaybetti.
Elektrik kısıtlamaları nedeniyle bütan gazlı lambalardan çıkan yangında 8 katlı binanın üst katlarında mahsur kalanlar arasında camdan atlayanlar oldu. Onur Toplumsal Tarih ve Kültür Vakfı'na göre 100'den fazla insanın yaralandığı yangında itfaiyenin merdivenlerinin kırılması ve insanların atlaması için gerilen brandanın yırtılmasıyla büyük bir trajedi yaşandı. Olaya tepki gösterenler itfaiyeyi taşladı. Hayatını kaybedenlerin çoğu YIBA binasının üst katındaki meslek lisesi öğrencileriydi.
Sirkeci Ankara Caddesi Yangını
6 Ocak 1959'da madenci iş adamı Mustafa Atik'in Sirkeci'deki ofisinden şiddetli bir patlama sesi duyuldu ve ardından yan gın başladı. İstanbul İtfaiyesine göre yangında 38 kişi hayatını kaybetti ve 42 kişi yaralandı. Olayda altı bina yıkıldı, iki bina kısmen yandı. Basına yansıyan haberlere göre şair Sezai Karakoç da patlama esnasında bölgede bulunuyordu ve şu dizeleri kaleme aldı:
"Artık ölebilirdim.
Bütün istanbul şahidim.
Ben kandan elbiseler giydim
bundan senin haberin var mı?"
Ataköy Taverna Yangını
21 Kasım 1982 - İstanbul'daki Ataköy C Motellerindeki "Vedat Çetinkaya'nın Yeri adlı tavernada gece saat 21.30 sıralarında çıkan yangında 21 kişi can verdi. Onlarca kişi yaralandı. Yeşilova Esnaf spor Kulübü'nün geleneksel eğlence gecesinde, kapının yanındaki tüpgaz sobasının tutuşturulması sırasında yangın çıktı. Yanan kapı çıkışları engellerken, kalabalık büyük bir izdiham yaşadı. Tavernanın yalnızca bir çıkış kapısının olması o günün haberlerine de yansıdı.
Laleli'deki 2 Ayrı Otel Yangınında
İstanbul'da farklı tarihlerde meydana gelen yangınlarda onlarca kişi daha yaşamını yitirdi. Laleli'deki Washington Oteli'nde 1983'te çıkan yangında 36 kişi hayatını kaybetti, 59 kişi yaralandı. Yine 17 Kasım 1996'da Laleli'deki bir otelde çıkan yangında, 17 kişi hayatını kaybetti. Diğer iş yeri yangınlarında da 30'dan fazla kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu.
Bakırköy'deki Cevizlik Mahallesi'nde 25 Aralık 1991'de meydana gelen mağaza yangınında 11 kişi yaşamını yitirirken, 19 kişi yaralandı. Göztepe'deki Mavi Çarşı'da 13 Mart 1999'da meydana gelen yangında da 12 kişi öldü, 3 kişi de yaralandı.
Beşiktaş Gece Kulübü Yangını
2 Nisan 2024 - İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde Gayrettepe'de bulunan 16 katlı binanın eksi bir ve eksi 2. katında faaliyet gösteren Masquerade adlı gece kulübünde yangın çıktı. Yirmi dokuz kişinin hayatını kaybettiği yangınla ilgili dava süreci devam ediyor. İddianamede, iş yerinde acil durum aydınlatmaları ile yönlendirme levhalarının bulunmadığının, mevcut sprinkler söndürme sistemi ve yangın dolaplarının çalışmadığının tespit edildiği belirtiliyor.
Adana Kız Yurdu Yangını
29 Kasım 2016 - Adana'nın Aladağ ilçesindeki bir kız öğrenci yurdunda çıkan yangında 11 çocuk ile 1 bakıcı hayatını kaybetti. Pencereden atlayan ve dumandan etkilenen 22 öğrenci de yaralandı. Çocukların tamamı 11-14 yaşlarında öğrencilerdi. Olay 29 Kasım 2016 tarihinde saat 19:30 civarında büyük bölümü ahşap olan ve yaklaşık 200 kişinin kaldığı kriz öğrenci yurdunda meydana geldi. Yangının zemin katta çıktığını, kısa sürede alevlerin yükseldiğini, üçüncü kat ahşap olduğu için yangının büyüdüğünü dönemin Aladağ İlçesi Belediye Başkanı belirtmiş.
Devam Edecek ( Çarşıya Şevıtı)