Nazmi Kahraman
Zaman zaman yaşanan bazı olaylarda sıkça gündeme gelen ''taksir''le suçun anlamı ve cezaya etkisi varmı ?
Taksir, bir nevi ihmal demektir. Kusurlu bir failin bir ödevi yerine getirmemesi nedeniyle gereken özen ve dikkati gösterme yükümlülüğünü ihmali, suçun öngörülebilir sonucunun ön görülemediği bir durumdur.
Bir işi eksik yapma veya bir şeyi yapabilirken çekinip yapmama anlamlarına gelen Arapça kökenli bir sözcük olan taksir, failin öngörülebilir bir sonucu öngörmemesi ise “hukukta taksir ne demek?” sorusuna yanıt oluşturur.
Taksir, genel olarak, isteyerek yapılan bir davranışın istenmeyen sonucundan doğan sorumluluktur.
Taksirle ölüme neden olma suçunda failin birden fazla insanın ölümüne veya ölümle beraber, birden fazla yaralanmasına yol açtığinda 2 ile 15 yıl aralığında hapis cezasi alması söz konusu olur.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Taksir” başlıklı 22’inci maddesinde hükme bağlanan taksir, ilgili maddede şu şekilde düzenlenmiştir:
Taksir, ceza hukuku anlamında "dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir"
(Türk Ceza Kanunu madde: 22/2). Ceza kanununda açıkça belirtilmediği sürece taksirli hareketle işlenen bir fiilden dolayı kimse cezalandırılamaz.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte aynı zamanda bilinçsiz taksir ve bilinçli taksir ayrımı da yapılmaktadır. Bilinçsiz taksir, TCK m. 22/3 uyarınca "önceden öngörülebilecek bir durumu öngörememek sonucunda taksirle suç işlenmesi durumuna" denmektir.
Bilinçli taksir ise TCK m. 22/3 uyarınca "kişinin neticeyi öngördüğü halde öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde" mevcuttur. Bu durumda taksirle işlenen suçta ceza ağırlaştırılır.