Anaokulu, çocukların sosyal, duygusal, bilişsel ve fiziksel gelişimine katkı sağlayan bir eğitim kurumudur. Anaokulunda çocuklar, oyunlarla ve etkinliklerle yeni şeyler öğrenir, arkadaş edinir, paylaşmayı ve işbirliği yapmayı öğrenir. Ancak, anaokuluna başlamak için hazır olmayan veya uyum sürecinde zorlanan çocuklar da vardır. Bu nedenle, anaokuluna başlayan çocuklara nasıl davranılması gerektiği konusunda ebeveynler ve öğretmenler dikkatli olmalıdır.
Anaokuluna başlamak için hazır olmayan veya uyum sürecinde zorlanan çocuklar da vardır. Bu çocuklar, anaokuluna gitmek istemez, ağlar, tutunur veya isyan ederler. Bu durumda, anne-babaların ve öğretmenlerin nasıl davranacakları çok önemlidir. Çocuğun okula hazır hale gelmesi için gereken süre ne yazık ki okulların açılmasına bir hafta kala gibi bir süre değil. Çocuğun okula çabuk alışabilmesi sürecinde ebeveynleri ile olan ilişkisi, özgüveni, iletişim kurma yeteneği, okul kavramını nasıl algıladığı gibi birçok dinamik etkili.
Çocuğun okula alıştırılma süreci okul öncesi dönemde günlük yaşam içerisinde okul önünden geçerek, orası tanıtılarak, okulda oynayan çocukların gözlemlenmesi sağlanarak başlamalı. Çocuk okula gideceği haberini okula başlamadan kısa bir süre önce öğrenmemeli. Diğer çocuklarında kendisi gibi belirli yaşa geldiğinde okula gideceğini ve orada neler yaşandığını bilmesi gerekli.
ANAOKULUNUN FAYDALARI NELERDİR?
- Anaokulu, çocuğun ilerleyen dönemlerde okulu sevmesi için ilk basamaktır. Çocuğun zihnindeki okul kavramı burada belirlenir. Akademik başarısı da bu sevgi ve adaptasyon sürecine bağlı olarak gelişmektedir.
- Anaokulu, çocuğun bir uzman gözetiminde yaşıtlarıyla buluştuğu ve birlikte hareket etme olanağı bulduğu bir yerdir. Çocuğun motor ve bilişsel becerilerinin gelişimi, dil gelişimi, sosyal ilişkileri, sorumluluk bilinci anaokulu sürecinde pekişir.
- Anaokulu, çocuğun gerçek yaşam yani dış dünya ile tanıştığı yerdir. Topluluk içerisinde nasıl hareket etmesi gerektiğini ve sınırlarını anaokulu eğitiminde öğrenir. Böylelikle ilkokula hazır hale gelir.
ÇOCUĞU ANAOKULUNA ALIŞTIRMANIN YOLLARI NELERDİR?
- Çocuğa okula gitmenin ne kadar eğlenceli olduğunu anlatın. Okuldaki arkadaşlarını, öğretmenini, oyunları ve etkinlikleri anlatın.
- Çocuğa okula gitmenin normal bir şey olduğunu gösterin. Kendinizden veya akrabalarınızdan örnekler verin. Okula giden diğer çocukları gösterin.
- Çocuğa okula gitmenin faydalarını anlatın. Okulda yeni şeyler öğreneceğini, yeni arkadaşlar edineceğini, kendini geliştireceğini söyleyin.
- Çocuğa okula gitmek için alışveriş yapın. Ona yeni kıyafetler, ayakkabılar, çanta, kalem, defter gibi malzemeler alın. Bu malzemeleri seçerken onun fikrini alın. Okula gitmek için heyecanlanmasını sağlayın.
- Çocuğa okula gitmeden önce okulu ziyaret edin. Okulun ortamını, sınıfını, öğretmenini tanımasını sağlayın. Okulda oynamasına, öğretmeniyle konuşmasına izin verin. Okulda kendini güvende hissetmesini sağlayın.
- Çocuğa okula gitmeden önce rutin bir program oluşturun. Ona uyku, yemek, oyun gibi zamanlarını düzenli olarak belirleyin. Sabahları erken kalkmasına, kahvaltı yapmasına, giyinmesine ve hazırlanmasına yardımcı olun.
- Çocuğa okula giderken ve gelirken eşlik edin. Onu okula bırakırken ve alırken gülümseyin, sarılın, öpün. Ona güle güle deyin ve tekrar görüşeceğinizi söyleyin. Onu alırken merhaba deyin ve nasıl geçtiğini sorun.
- Çocuğa okula gittikten sonra ilgi gösterin. Onun yaptığı resimleri, çalışmaları, ödevleri inceleyin. Ona sorular sorun, yorumlar yapın, övün. Onunla birlikte oyunlar oynayın, kitaplar okuyun, şarkılar söyleyin.
- Çocuğa okula gitmek istemediği zaman anlayışlı davranın. Onun neden gitmek istemediğini dinleyin. Onun duygularını anladığınızı söyleyin. Ona destek olun, cesaret verin, motive edin.
ANAOKULUN BAŞLAYAN ÇOCUĞUN PSİKOLOJİSİ NASILDIR?
Anaokuluna başlayan her çocuğun hissettiği duygu da farklıdır. Çocuk uyum sürecinde, aile içerisindeki konumu ve özgüveni doğrultusunda duygu ve düşünce geliştirir. Bazı çocuklarda kaygı görülürken bazı çocukların hayal ettiği ortama kavuşmanın mutluluğunu yaşar. Ancak gerçek şu ki çocuk hayatında yeni bir döneme başlanmaktadır bu sebeple uyum süreci ne kadar başarılı yönetilirse çocuğun ilerleyen süreçleri de o kadar kolay atlatması sağlanacaktır.
BERLİN MODELİ NASIL UYGULANIR?
Uzmanlar çocuğu anaokuluna alıştırmanın güvenilir bir yolu olarak Berlin modelini öneriyor. Bu modele göre her çocuğun okula alışma süreci, ebeveyni ile olan bağlanma ilişkisine, yaşına, çocuğun karakterine ve öğretmenin davranışlarına bağlıdır. Ayrıca bu model her çocukta okula alışma sürecinin farklı seyredeceğini de kabul etmektedir. Berlin modeli yaklaşımında çocuğun okula uyumunda tek sorumlu öğretmen değildir. Ebeveynlerin de bu sürece aktif katılımı gerekmektedir. Bu yaklaşıma sahip eğitim anlayışında çocuk kademeli olarak okula alıştırılır.
- Çocuk okula başlamadan önce okulu ziyaret eder ve orada oyunlar oynar.
- Çocuk ilk günlerde ebeveyni ile birlikte okula gelir ve ondan ayrılmaz.
- Çocuk daha sonra ebeveyninden kademeli olarak ayrılır ve önce kısa sonra uzun sürelerle sınıfta kalır.
- Çocuk sınıfta iken ebeveyni okulda bekler ve gerektiğinde yanına gelir.
- Çocuk kendini güvende hissettiği zaman ebeveyni okuldan ayrılır ve çocuğu okul çıkışında alır.
EBEVEYNLERİN YAPMAMASI GEREKEN HATALAR
-*Ebeveynlerin çocuğun anaokuluna başlayacak olmasına alışması gerekiyor. Ebeveynlerin kaygılı ve endişeli olması çocuğa da yansıyabilir. Bu nedenle, ebeveynler çocuğun okula gideceği gerçeğine alışmalı ve bu durumu çocuktan ayrılma, çocuğu yalnız bırakma şeklinde yorumlamamalıdır.
- Ebeveynlerin çocukları avutmak ve geçiştirmek için onlara gerçek dışı durumlar sunmaması gerekiyor. Örneğin, çocuğa ben sen çıkana kadar bahçede bekleyeceğim ama sen beni görmeyeceksin denmemelidir. Bunun yerine, uyum sürecinin sonunda ben eve/işe gidiyorum çıkış saatin geldiğinde seni almaya geleceğim şeklinde gerçekler açıklanmalıdır. Böylece çocuğun güven duygusunun zedelenmesi de engellenecektir.
- Ebeveynlerin çocuklarına okula gitmenin ne kadar eğlenceli ve faydalı olduğunu anlatması gerekiyor. Ebeveynlerin sert ve zorlayıcı tavırları çocukta kaygıyı tetikleyebilir. Bu nedenle, ebeveynler çocuklarına okuldaki arkadaşlarını, öğretmenini, oyunları ve etkinlikleri anlatmalı, onlara okula gitmek için heyecan verici nedenler sunmalıdır.
Okula başlamak çocuklar için hem heyecanlı hem de kaygılı bir süreçtir. Bazı çocuklar okula kolayca uyum sağlarken, bazıları ise okula gitmek istemez, ağlar, direnir, anne-babasından ayrılmak istemez. Bu durumda ebeveynlerin sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olması çok önemlidir. Çünkü çocuğun okula uyumu onun akademik ve sosyal gelişimini etkileyecektir.
OKULA GİTMEK İSTEMEYN AĞLAYAN ÇOCUĞA NASIL YAKLAŞILMALI?
Okula alışmayan, ağlayan, direnen çocuklara nasıl yaklaşılmalı? İşte bu sorunun cevabını sizin için araştırdık.
- Çocuğunuzun okula gitmesinin neden önemli olduğunu ona anlatın. Okulda yeni şeyler öğreneceğini, yeni arkadaşlar edineceğini, kendini geliştireceğini söyleyin.
- Çocuğunuzun okula gitmesi için ona heyecan verici nedenler sunun. Okulda oynayacağı oyunları, yapacağı etkinlikleri, öğretmenini ve arkadaşlarını anlatın.
- Çocuğunuzun okula gitmeden önce okulu ziyaret etmesini sağlayın. Okulun ortamını, sınıfını, öğretmenini tanımasına yardımcı olun. Okulda kendini güvende hissetmesini sağlayın.
- Çocuğunuzun okula gitmeden önce rutin bir program oluşturun. Ona uyku, yemek, oyun gibi zamanlarını düzenli olarak belirleyin. Sabahları erken kalkmasına, kahvaltı yapmasına, giyinmesine ve hazırlanmasına yardımcı olun.
- Çocuğunuzun okula giderken ve gelirken eşlik edin. Onu okula bırakırken ve alırken gülümseyin, sarılın, öpün. Ona güle güle deyin ve tekrar görüşeceğinizi söyleyin. Onu alırken merhaba deyin ve nasıl geçtiğini sorun.
- Çocuğunuzun okula gittikten sonra ilgi gösterin. Onun yaptığı resimleri, çalışmaları, ödevleri inceleyin. Ona sorular sorun, yorumlar yapın, övün. Onunla birlikte oyunlar oynayın, kitaplar okuyun, şarkılar söyleyin.
- Çocuğunuzun okula gitmek istemediği zaman anlayışlı davranın. Onun neden gitmek istemediğini dinleyin. Onun duygularını anladığınızı söyleyin. Ona destek olun, cesaret verin, motive edin.
Çocukların anaokuluna alışması için ebeveynlerin yapabileceği çok şey vardır. Ebeveynler çocuklarına okul öncesi eğitimin önemini ve faydalarını anlatmalı, onlara okula gitmeden önce ve sonra destek olmalı, onları motive etmelidir. Böylece çocuklar anaokuluna daha kolay uyum sağlayabilir, daha mutlu ve başarılı olabilirler.