Özgür Ayaydın
19 yıl önce kapatıldı
Türkiye’nin yargı sistemine 1961 Anayasasında yapılan değişiklik ile 1973 yılında giren ve 1976 yılında kaldırılan Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM), 1982 Anayasasında yapılan düzenleme ile 1984 yılında yeniden kuruldu. DGM’ler, 2004 yılında kapatıldı.
Diyarbakır, Erzurum, İstanbul, Ankara gibi önemli yerlerde kurulan DGM’ler, özellikle 1992 ile 1993 yılları arasında yargılanan yüzlerce kişiye “idam cezaları” verdi. Heyetinde askeri üyelerin olması nedeniyle sürekli tartışma konusu olan DGM’ler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a da şiir okumasından dolayı ceza vermiş ve siyasi yasaklı olmasına sebep olmuştu.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) taşınan davalarda, DGM yargılamaları için AİHM, mahkeme heyetinde askeri üyelerin bulunması nedeniyle ihlal ve yeniden yargılama kararı verdi. Yeniden yargılamalardan DGM’lerin ceza verdiği sanıkların tümü yararlandırılmazken, bazı tutuklu ve hükümlüler yeniden yargılama kararı kapsamında tahliye edilmişti. DGM’ler, 20 yıl çalıştıktan ve yüzlerce kişiye idam cezası verdikten sonra 2004 yılında kapatıldı ve yerlerine özel yetkili mahkemeler kuruldu.
DGM’ler kapatılmadan idam cezaları kaldırıldı
DGM’ler kapatılmadan 3 yıl önce 2001 yılında idam cezaları Kophenag kriterleri kapsamında kaldırıldı. İdam cezalarının kaldırılması ile idam cezaları, “Ağırlaştırılmış müebbet” ve “Müebbet” hapis cezalarına çevrildi. Müebbet hapis cezası alanların cezaevlerinde kalma süreleri 36 yıl olarak belirlenirken, 30 yıl yattıktan sonra şartlı salıverme ile tahlile ediliyor.
İdam mahkumları cezaevinden çıkmaya başladı
DGM’lerin 30 yıl önce verdiği idam cezası olan onlarca kişinin bu yılın başından itibaren cezaevlerinden 30 yıllık infazlarını tamamlayarak çıkmaya başladı.
Diyarbakır Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Mehdi Özdemir, cermikgazetesi.com'a yaptığı açıklamada, şu anda cezaevlerinde 30 yıllık infazlarını doldurmalarına rağmen halen yaklaşık 140 kişinin bırakılmadığını söyledi.
Özdemir, “Söz konuşu kişiler, cezaevi idari ve gözlem kurulunun iyi hal raporu vermemesi nedeniyle bırakılmıyor. 30 yıldır 4 duvar arasında bulunan insanların, ‘kitap okumadı’ ‘etkinliklere katılmadı’ gibi gerekçelerle infazları yakılıyor” dedi.