cermikgazetesi.com - (ÖZEL -Özgür Ayaydın)
Diyarbakır Hafızası’nın, “Öğrenmeye, öğretmeye, kaydetmeye adanmış hayatlar” sergisinde Hristiyanlık tarihinin önemli figürlerinden biri olan ve Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde doğan Yuhanna’nın hayatına ışık tutuyor. Uzun süre Efes Metropolitliği de yaptığı için “Efes’li Yuhanna” olarak da bilinen Hristiyan din adamı bir çok kez tutuklu kaldığı, adaya sürgüne gönderildi ve orada yaşamını yitirdi.
-Bizans İmparatoru Justinianos kendisini huzura kabul etti
Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği (DKVD)’nin Anadolu Kültür işbirliği ile hazırladığı Diyarbakır Hafızasının, “Öğrenmeye, öğretmeye, kaydetmeye adanmış hayatlar” sergisinde Bizans kilise tarihi ve Hristiyanlık tarihi için önemli bir figür olarak kabul edilen Eğil’li Yuhanna’nın da yaşamı da ele alındı. 507 yılında Diyarbakır'a bağlı Eğil'de (Agel) doğan Eğil’li Yuhanna, bir süre Mar Maron Manastırı'nda, daha sonra Mor Yuhanna (Urtoyo) Manastırı'nda rahiplik eğitimi aldı. 530 ile 541 yılları arasını, görgüsünü ve bilgisini artırmak amacıyla "bir derviş gibi" gezerek geçirdi. Antakya, Mısır, İstanbul ziyaretlerinin ardından Mezopotamya'ya yöneldi. 542'de Bizans İmparatoru Justinianos kendisini huzura kabul etti. Hükümdarın Yuhanna'ya verdiği görev, Anadolu'nun Frigya, Lidya ve Karya bölgelerine İncil'in öğretisini ulaştırmaktı.
- Efes Metropolitliği yaptı
Eğilli Yuhanna'nın Efesli Yuhanna olarak anılmasının nedeni ise çok uzun süre Efes Metropolitliği yapmış olması. Kaynaklarda bu yıllar içerisinde 99 kilise ve 12 manastır inşa ettiği belirtiliyor. Geniş nüfuz alanı ve kendisine gösterilen itibar kimi çevreler tarafından hedefe koyulmasına sebep oldu. Yuhanna, II. Justinos döneminde 49 ay boyunca Ege Denizi'nde bir adada sürgünde yaşadı. Bizans İmparatoru Tiberios döneminde ise hapse atıldı. Sürgün ve hapis dönemlerinde üç ciltlik ''Kilise Tarihi'' ve iki ciltlik ''Doğulu Azizlerin Yaşam Öyküleri'' adlı eserlerini kaleme aldı. Kilise Tarihi'nin kayıp olan biri hariç diğer iki cildi halen Londra'da British Library'de bulunuyor.
Eğilli ya da Efesli Yuhanna, Kadıköy Konsili taraftarlarının güç kazanmasıyla 580'de İstanbul'dan kovulunca güvenli yerlerde gizlenmek zorunda kaldı. Bu süreçte iki kez zindana atıldı. İmparator Maurikios dönemine denk düşen 586 yılında, tutukluyken yaşama veda etti.