Arjen Arî’nin ailesi ve Sor Yayınları tarafından 17 Kasım’da Sezai Karakoç Kongre Merkezi’nde (ÇandAmed) düzenlenecek etkinlik, saat 17:30’da başlayacak.
Programda, 11’inci Arjen Arî Şiir Yarışması’nın ödül töreni gerçekleştirilecek. Arî’nin bugüne kadar bilinmeyen fotoğraflarından bir sergi oluşturulacak. Arî’yi anlatan Bîraxane filmi, yönetmen Bilal Korkut’un katılımıyla gösterilecek. Ayrıca kitap haline getirilen filmin senaryosu okuyucuyla buluşturulacak. Yine Arjen Arî Şiir Ödülü’nü kazanmış şairlerin eserlerinden oluşan özel bir set de ilk defa okurlara sunulacak. Arî’nin şiirlerini besteleyenlerden Mehmet Atlı ve Xalit Tarî sahne alacak. Birçok şair tarafından Arî’nin şiirleri seslendirilecek. Etkinlikte ayrıca Sor Yayınları, Arjen Arî’nin ailesi, arkadaşları, sevdikleri, birçok kitle örgütü temsilcileri ve Arjen Arî şiir ödülünü kazanmış bazı şairler de bu etkinlikte söz alacak.
Geçen yıl Arjen Arî Şiir ödülünü alan ve bu yıl düzenlenecek anma etkinliğinin hazırlık çalışmalarında yer alan Rêzan Diljen etkinliği anlattı.
Programdaki öne çıkan etkinlikler
Bîraxane filmi gösterimi: Yönetmen Bilal Korkut’un, Arjen Arî’nin yaşamını ve şiirini konu aldığı Bîraxane filmi, Diyarbakırlı izleyicilerle buluşacak. Bilal Korkut’un katılımıyla gerçekleşecek filim, Arjen Arî’nin şiir dünyasına odaklanarak izleyicilere şairin hayatı ve şiir anlayışını derinlemesine anlatacak. Diljen, “Bilal Korkut’un o gün programda olacağını söylemek de ayrıca heyecanlandırıyor beni” dedi.
Yeni kitap ve şiir setleri: Etkinlikte Bîraxane filminin senaryosu kitap olarak basılıp satışa sunulacak. Ayrıca Arjen Arî Şiir Ödülü’nü kazanmış şairlerin eserlerinden oluşan özel bir set de ilk defa okurlarla buluşacak. Katılımcılar, bu kitapları yönetmen Bilal Korkut’a ve etkinliğe katılacak ödüllü şairlere imzalatma şansına sahip olacak.
Fotoğraf Sergisi: Arjen Arî’nin daha önce hiç yayımlanmamış fotoğrafları da etkinlik kapsamında ilk kez bir sergide toplanacak. Necla Arî aracılığla Arjen Arî’nin birçok fotoğrafına ulaşıldı. Bu sergi, Arjen Arî’yi klasik birkaç fotoğrafın ötesinde, daha farklı yüzleriyle tanıma fırsatı sunacak. Sergi Arî’nin çok yönlü kişiliğine ışık tutacak. Diljen, “Arjen Ari’nin daha önce hiç görmediğiniz fotoğraflarını sağolsun Necla Abla bizle paylaştı ve biz de neden bunu bir fotoğraf sergisine çevirmiyoruz dedik doğal olarak. Arjen Ari’yi klasikleşmiş üç beş fotoğrafı dışında bu kadar çok fotoğrafı olduğunu bilmek, görmek o kadar güzel ki…” dedi.
Müzik performansları ve şiir dinletileri: Mehmet Atlı ve Xalit Tarî, Arjen Arî’nin şiirlerinden besteledikleri şarkıları seslendirecek. Arî’nin ritmik, simetrik, bir balans ve uyum içindeki şiirlerinin müzisyenlerin beste için ilham kaynağı oldu. Etkinlikte ayrıca o gün orada olanlar değil dünyanın farklı yerlerinden şairler de, Arjen Arî’nin şiirlerini okuyarak etkinliğe katılım sağlayacak. Bu geniş katılım, anma etkinliğini Diyarbakır’ın ötesine taşıyarak Kürt edebiyatının evrensel boyutuna işaret ediyor.
11.Arjen Ari Şiir Yarışması’nın ödül töreni: Bu yıl herhangi bir dosya ödül alamadı. 2016 yılında da benzer bir durum olmuştu. Onur ödülü ise Murathan Mungan’a verildi. Program kapsamında Mungan’a ödülü takdim edilecek.
Arjen Arî Şiir Yarışması ve onun etkisi üzerine
Bu yılki anma etkinliğinde görev alan şair Rêzan Diljen, Arjen Arî’nin mirasının şiir dünyasında benzersiz bir yere sahip olduğunu belirtti: “Arjen Arî’yi anlatmak istersem, ona kendi dizeleriyle şöyle diyebilirim: Arjen Arî özgürlükçüydü, antikolonyalistti, isyankardı, dizelerinde dediği gibi ‘Azadî bû ma ne, ya em li hêvîyê?’ Arjen Arî aşkı arayan, biçimlendiren bir şairdir, ‘hez’ şiirinde dediği gibi, ‘li hezê digerim bi dilekî mişt hez’. Arjen Arî Kürttü, kelimeleriyle, betimlemeleriyle, kalem tutmasıyla ve tabi ki coğrafyasıyla, ‘şerm e şairekî çiyayî dahêjin gornê.’”
Diljen, yarışmanın Kürtçe şiir camiasında önemli bir etki bıraktığını şu sözleriyle ifade etti: “Edebiyat tarihi boyunca yüzyıldan fazladır birçok ödül organize edildi, düzenlendi. Zannedersem aramızdaki en önemli fark bizim biraz daha romantize edip öyle bakmamız olabilir. Arjen Arî’nin isiminin getirdiği ağırlık hep ödülü kazananlara olumlu anlamda baskı yapmıştır. Bir diğeri bu yarışmanın alternatifinin olmaması da aslında bir yandan kırılmaları engellediğinden Kürtçe şiir camiasındaki hegemonya çıkarımını yapmak zannedersem ki zor olmaz. Benim ödül almamın üzerinden hemen hemen bir yıl geçti ve bu bir yılda ödülün gerek poetik olarak gerekse diğer edebi etkinlikler açısından sorumlulukları da beraberinde getirdiğini deneyimleyerek öğrendim. Bu sebeple bu sene anma etkinliğinde yer almak tabii ki onur verici bir şey.”
Genç Kürt şairlere Arjen Arî’nin izinden gitme çağrısı
Diljen, Arjen Arî üzerinden Kürtçe şiir yazmaya yönelik bir çağrıda bulunarak şunları dile getirdi: “T. S. Eliot’un güzel bir sözü var; ‘Eğer yaşayan şairlerimiz yoksa ölen şairlerimizin de bir kıymeti yoktur.’ Biz bu etkinliği organize ederken, Arjen Arî’nin Kürt edebiyatına kazandırdığı bayrağın genç nesillere taşınmasını diliyoruz. 2014’te yarışmaya katılan 23 dosya varken, günümüzde bu sayı dörde düştü. Bu durum, hem şiire olan ilginin azaldığını hem de Kürt gençlerinin teşvike ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Bu etkinlik, gençleri şiire ve Arjen Arî’nin bıraktığı mirasa sahip çıkmaya çağırmak açısından büyük bir önem taşıyor.”
1979’dan bugüne: Arjen Arî’nin şiire meydan okuyan mirası
Arjen Arî’nin edebiyat yolculuğuna 1979’da Tîrêj dergisinde yayımlanan ilk şiiriyle başladığını ve 30 Ekim 2012 yılına kadar şiire meydan okumuş bir şair olduğunu hatırlatan Diljen, etkinliğin Kürt edebiyatında köklü bir iz bırakan bu sanatçıyı anmak ve onun anısını yaşatmak için bir fırsat sunduğunu ifade ediyor. “17 Kasım günü, Arjen Arî’yi anmak için bir araya geleceğiz. Dinleme sırası Arjen Arî’de, rahat uyu ‘şairo’” diyen Diljen, etkinliğin ücretsiz olarak herkesin katılımına açık olacağını belirtti.
Arjen Arî kimdir?
Arjen Arî 1956 yılında Mardin’in Nusaybin ilçesine bağlı Çalê köyünde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Nusaybin’de tamamlayan Kürt şiirinin ölümsüz kalemlerinden Arî, 1979’da Diyarbakır Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümünü bitirdi. İlk şiiri 1979 yılında Tirej dergisinde yayımlandı.
Şiirleri İsveç ve Türkiye’de Berbang, Kurdistan Pres, Nûdem, Çira, Rewşen, Nubihar, Gulistan, Kevan, Tiroj, Peyv, Nûbûn ve Karwan adlı dergilerde yayımlandı. 2004’te Kürt Yazarlar Birliğinin kurucuları arasında yer aldı. Kanser hastalığı nedeniyle 30 Ekim 2012’de Diyarbakır’da hayatını kaybetti.
Arî adına her sene Sor Yayınları (Weşanên Sor) ve Arjen Arî’nin ailesi tarafından “Arjen Arî Şiir Yarışması” düzenleniyor.
Eserleri:
Ramûsan min veşartin li geliyekî (Avesta), 2000
Ev çiya rûspî ne (Avesta), 2002
Destana Kawa (Elma), 2003
Eroûtîka (Lîs), 2006
Şêrgele " (Avesta), 2008
Ari ayrıca Kürt şiirinin tarihsel geçmişini aktaran “Antolojiya Helbesta Bakûr” adlı Kürt Edebiyatı Antolojisini de hazırladı.