Diyarbakır'da geçmiş yıllarda kadınların kocaları, gelinleri ve çocukları için ettiği bedduaları kimse duymak istemez.
Diyarbakır'ın köklü geleneksel yapısında, kadınların günlük yaşamda kullandığı beddualar, zengin bir kültürel mirasın parçası olarak karşımıza çıkıyor. Bu beddualar, toplumsal ilişkilerin, aile içi dinamiklerin ve kültürel değerlerin adeta bir aynası.
Özellikle kadınların çocukları, kocaları, kayınvalideleri ve hatta komşuları için sarf ettikleri beddualar, toplumun derinliklerinde kök salmış bir ifade biçimi olarak dikkati çekiyor.
Beddualar, geçmiş yıllarda çok yaygın olarak kullanılsa da günümüzde artık hemen hemen hiç kullanılmamakta.
Kadınların koca, gelin, çocuklar ve komşuları için geçmişte söylenen beddualar şöyle:
KOCALARA YÖNELİK BEDDUALAR
-Gidişin ola gelişin olmaya
-Kanlı gömleğin gele
-Kurşunlara gelesen.
-Kör bıçaklara gelesen.
-Kanlı gömleğin gele.
-Yerişip yermeyesen.
KAYINVALİDELERİN GELİNLERE BEDDUALARI
Geleneksel toplumlarda sıkça rastlanan gelin-kaynana çatışması, Diyarbakır'da kullanılan beddualara da yansımış durumda. Yaşı büyük kadınların, genç kadınlara kendi otoritesini kabul ettirme çabası, bu bedduaların temelini oluşturuyor.
Kayınvalidelerin bedduaları şöyle:
-Sesin soluğun kesile geberesen. (Ev işlerinden şikayet eden gelinler için kullanılan bu beddua, gelinin sesinin kesilmesini ve ölmesini diler.)
-Ağbetim (akıbetim) başan ola (gelinin kötü bir sonla karşılaşmasını diler.)
-Çinimin (sırt) eti yakamın biti olasan.
-Rebbimden umaram boş beşik sallayasan
GELİNLERİN KAYINVALİDELERE BEDDUALARI
-Gorunda dik oturasan. (Gelinlerin kayınvalidelerinin mezarında bile rahat etmemesini dile getirdiği beddua.)
ÇOCUKLARA BEDDUALAR
Diyarbakır'da annelerin çocuklarına ettiği beddualar, bir anlamda sevgiyle harmanlanmış lanetler olarak öne çıkıyor.
Geleneksel inançlara göre, bir annenin çocuğuna ettiği bedduanın kabul olmayacağı düşünülse de, bu beddualar yine de dilde yerini almış durumda.
Büyüklerini üzen erkek ya da kız çocukları için anneleri tarafından söylenen beddualar ise şöyle:
-Ah diyesen oh demiyesen
-Dermansız derde düşesen
-Alil ağma olasan. (Kör olasın anlamına gelir.
-Başan başından büyük daşlar düşe
-Ciğerinden yanasan
-Bayramın kara gele.
-Bir suda bir tahtada kahasan.
-Biri ala seni, bin itler kimi parçalaya seni.
-Ah diyesen kan kusasan. -
-Yatasan kahmayasan.
-Kefenin elimle biçeyim.
-Lal olasan.
KOMŞULAR İÇİN SÖYLENEN BEDDUALAR
-Dermansız derde düşesen.
-İtten aç yılandan çıplak kalasan.
-Kızsan kızdırasan ısıtasan kızlığın üç gün ola
KAYNAK: Aygül Doru
