Binlerce yıldır yaşamın kesintiye uğramadığı kadim kent Diyarbakır İçkale'de 2012 yılında yapılan uluslararası sempozyumda, Mervani Sarayı, Roma Hamamı ve bir Roma anfitiyatrosunun izlerine rastlandığı açıklanmış ve bu yapıların ortaya çıkarılarak bölgenin bir arkeo-parka dönüştürülmesi planlanmıştı. Ancak 2015 yılında yaşanan sur olayları, bu hayali suya düşürdü. İçkale'de birçok tarihi yapı zarar görürken, anfitiyatro da toprak altında kaldı. Üzerine yapılan park düzenlemesiyle, bu önemli tarihi yapının gün yüzüne çıkarılması şimdilik imkansız hale geldi.
Oysa 2012'deki sempozyumda, antik kaynaklarda varlığı belirtilen bu yapıların ortaya çıkarılmasıyla ilgili çalışmalar büyük heyecan yaratmıştı. Özellikle anfitiyatro, Diyarbakır'ın tarihine ışık tutacak önemli bir keşif olarak görülüyordu.
MERVANİ SARAYI VE ANFİTİYATRONUN İZLERİ
Fotoğraf: Roma dönemi anfitiyatronun olduğu yer. (Uluslararası Diyarbakır Surları Sempozyumu)
Suryani yazarlar Josué le Stylite ve Michel le Syrien, M.S. 502'de Persler tarafından kuşatılan Amida'da (Diyarbakır'ın eski adı) gösterilerin yapıldığı bir yapıdan bahsediyor.
İçkale'nin kuzeydoğu kısmında, 65 metre yarıçapında yarım daire biçimli bir alan ve buna dayanan yelpaze şeklinde parseller, bu yapının bir Roma tiyatrosu olabileceği fikrini destekliyor. Roma tiyatrolarında genellikle eğime yaslanmadığı ve düz arazide inşa edildiği belirtilerek, bunun da Diyarbakır'daki arazinin yapısıyla örtüştüğü ifade edildi.