Eyüp Kaçar
Diyarbakırlı ünlü şair Nesmi, 654 yıl önce çıkarılan bir fetva ile boynu vurulduktan sonra derisinin yüzüldüğü belirtiliyor.
Azerî-Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan şiirlerinde hak, hakikat, yaratılış, mevcudat ve insan gibi konuları sorgulayan ve çeşitli nazireler yazan Nesîmî, bir şairden çok bir filozof edasındadır. Fikirlerini anlatmak için şiiri bir araç olarak kullanan şairin en önemli özelliklerinden biri de şiirlerini sade bir Türkçeyle terennüm etmesidir.
Doğum tarihinin büyükm olasılıkla 1369 olduğu belirtilen şairin asıl adı Seyyid Imadeddin Nesimi'dir. Nesimi'nin doğum yeri hakkında farklı rivayetler yer alıyor. Aşık Çelebi Nesimi'nin Diyarbakır'da doğduğunu söylemektedir. Bazı İran kaynakları da Şiraz ya da Şamahı'da doğduğunu söyler.
HAKKINDA VERİLEN ÖLÜM CEZASININ NEDENİ
Esterabadlı Fazlullah'ın yaymaya çalıştıği Hurufiliği benimseyen Nesimi, bu mezhebin önde gelen savunucuları arasinda yer aldı ve bunu dolaşarak şiirleriyle yaymaya çalıştı.
''Tanrı'nın insan yüzünde tecelli etmesi'' ve ''vücudun bütün organlarını harflerle izah'' gibi fikirleri dönemin dini yetkililerince tepkiyle karşılandı.
Bunun üzerine Halep uleması, görüşlerinin İslam'a aykırı olduğunu ileri sürerek, öldürülmesi için fetva verdi. Mısır Çerkez Kölemenleri hükümdarı El-Müeyyed Şeyhin emriyle 1404 yılında Şam'da derisi yüzülerek öldürüldü. Cesedi bir hafta halka gösterildi.
MEZARI GAZİANTEP'TE Mİ?
Nesimi'nin Bağdat'ta kendisini çekemeyenlerin iftirasına uğradığı için öldürüldüğü de bazı kaynaklarda yer alıyor. Gaziantep'in merkez Şehitkamil ilçesi Aktoprak beldesindeki türbenin Nesimi'ye ait olduğu söyleniyor.
AZERBAYCAN'DA ADINA ENSTİTÜ, METRO VE HEYKELİ BULUNUYOR
Sovyet dönemi (1973) posta pulunda Nesimi
Azerbaycan'da Azerice ile uğraşan en yüksek akademik kurum olan dilcilik enstitüsüne Nesimi’nin ismi verilmiştir. Azərbaycan Nəsimi Dilçilik İnstitutu. Nesimî Dilcilik Enstitüsü, Türkiye'de kurulu bulunan TDK karşılığı bir işlev yürütüyor.
Bakü'nün merkezi meydanlarının birinde de Nesimî heykeli ve Nesimî metro istasyonu bulunuyor.