Diyarbakır'da seyyar satıcılar, satış için ilginç ve dikkat çekici benzetmelerde bulunurdu.
Diyarbakır'da, mahalle kültürünün bir parçası olan sokak satıcıları vardı. Gros marketler, AVM'lerin olmadığı yıllarda kasaplık ürünler hariç neredeyse her şey sokakta, insanların kapılarına kadar gelirdi.
Kentsel gelişme ve mahalle kültürünün yavaş yavaş yok olmasıyla birlikte bu gibi işleri meslek edinen satıcıların bir kısmı işlerini yapamaz hale geldi, bir kısmı yarıştan çekildi.
Diyarbakır'ın sokakları bir zamanlar, sebze, meyve, su, süt, ayran, limonata, meyan kökü şerbeti gibi yiyecek ve içecekleri satan seyyar satıcıların sesleriyle yankılanırdı.
SATICILARIN İLGİ ÇEKME YÖNTEMLERİ
Diyarbakır sokaklarındaki seyyar satıcıların, yerel dil ve Kürtçe de karıştırılarak oluşturdukları ve günümüzde çoğu unutulan o sözler şunlar:
''Ava cemed buxe Memet / soğuk su iç Memet
Ava cemidi buz gibi /soğuk su buz gibi
Devi cemidi / soğuk ayran
Bulgur çeken bulgur çeken / Bulgur çekencilerin bağırması
Pamuk atan pamuk atan / Pamuk atanların bağırması
Pambuhlu şeker / pamuklu şeker satıcısının bağırması
Lehimci lehimci / Penir tenekelerine lehim yapanların bağırması,
Kalayci kalayci / Bakırlara kalay yapanların bağırması
Çekiliş çekiliş boş yok boşa para yok / Çekilişçilerin bağırması,
Çörek ilacı çörek ilacı / Bayram çöreği baharatı satanın bağırması
Datli datli / Halka tatlı satıcısının bağırması
Zebzeci geldi zebzeci / Sebze satıcısının bağırması
Urum duti ilaç ilaç / Urum dutu satan kişinin bağırması
Karahöbür karahöbür, leylasi êrêp (Arap) / satılan kara dutun çok siyah olduğunu belirtir.
Patlamiş çatlamiş çiçek açmiş kabe darısi / Patlamış mısır satıcısının bağırması
Patlıcan abe karayılan bunlar / Patlıcan satan kişinin bağırması
Taze gevrek simit var / Simitçinin bağırması
Kesmece bunlar abe kurabiye kurabiye / Karpuz satıcısının bağırması
Kaynamiş nohut / haşlanmış biberli nohut satıcısının bağırması
Buz gibi leymunata otuziki dişe keman çaldırır / Limonata satma sözü
Şeftali kum mali / Diyarbakır şeftalisi satan kişinin bağırması
Çaya çorbaya limon / Limon satan kişinin bağırması
Kale kurbane / Kurbanlık küçükbaş hayvan satan kişinin bağırması
KAYNAK: Ecz. İrfan Rıza Yazıcıoğlu
