A Milli Kadın Voleybol Takımımı, 2023 CEV Avrupa Şampiyonası finalinde Sırbistan'ı setlerde 3-2 yenip, şampiyon oldu. Bununla Kadın Voleybol Milli Takımı Avrupa'nın en büyüğü olarak adını tarihe yazdırırken, dünya basını Filenin Sultanlarının başarısını konuştu.
Bu büyük başarı 2023 yılında gerçekleşse de aslında 95 yıllık bir geçmişe dayanan alt yapısı var. 1928'de Türkiye Cumhuriyeti'nin aynı zamanda ilk kadın inşaat mühendisi olan Sabiha Rıfat Gürayman'ın bu başarıya tanıklık etmesede katkısının büyük olduğu kesin.
Kadın voleybolcu sayısı erkeklerin 2 katı
Futbol dışı 62 branş incelendiğinde kadın sporcu sayısının erkek sporcu sayısını geçtiği ender branşlardan biri voleybol olarak göze çarpıyor. Türkiye'de resmi verilere göre lisanslı spor yapan erkek sayısı 139 bin 594 iken, kadın sporcu sayısı 300 bin 71'dir. Kadın voleybolcuların erkek voleybolculara oranı neredeyse iki katından fazla.
Erkek takımının kaptanı oldu
Güryaman'ın girişimleriyle 1928 yılında bir kadın voleybol takımı kurulsa da oynayacak rakip takım bulunamadığı için takım dağıldı. Sabiha Hanım aynı yıl Fenerbahçe erkek takımı ile maçlara çıktı ve İstanbul şampiyonluğu kazanan takımda 5 erkek voleybolcuyla mücadele verdi.
Avrupa'da gelişme gösteren kadın voleybolu ülkemizde yaklaşık yarım asır sonra oluşmaya başladı. ilk Kadınlar Türkiye Deplasmanlı Ligi müsabakaları 1984/85 sezonu ile başladı.
Türk voleybolunun önemli yapı taşlarından olan Eczacıbaşı, özellikle antrenör Cengiz Göllü önderliğinde büyük bir ivme yakalamış çok sayıda sporcuyu yetiştirerek Türk voleybolunun gelişmesinde başrolü oynamıştır. Kadın Voleybol Takımı, 1968'de İstanbul ligine katıldı; 1970'de İstanbul şampiyonu, 1969-1970 ve 1970-1971 sezonlarında Türkiye üçüncüsü, 1971-1972'de Türkiye ikincisi oldu; 1972-1973 sezonundan başlayarak, 17 kez arka arkaya Türkiye Şampiyonu olarak bir rekor kırdı.
Ancak voleybol ve Türk spor tarihinin en büyük başarılarısı için 1999 yılında oldu. Eczacıbaşı Kadın Voleybol Takımı 1998-1999 sezonunda Avrupa Kupa Galipleri Kupası'nda final öncesi 7 maçı ve 4'lü finalde Bursa'da oynadığı 2 maçı da kazanarak yenilgisiz şampiyon oldu. Bu şampiyonluk Türk voleybol tarihinin en büyük başarısı olarak kayıtlara geçti.
Türkiye'de kadın voleybolu denilince akla gelen ve hatta elde ettiği uluslararası başarılarla Türkiye'nin en başarılı takımı haline gelen kulüp ise Vakıfbank'tır. 1992-2022 yılları arası 13 lig şampiyonluğuna ulaşan Vakıfbank, 2011'de ilki olmak üzere tam 6 kez Avrupa'da kadın voleybolunun en üst düzey kupası olan CEV Şampiyonlar Ligi'ni kazandı. Vakıfbank aynı zamanda 2013, 2017, 2018 ve 2021 yıllarda FIVB Kadınlar Dünya Kulüpler Şampiyonası'nda birinci olarak dünyanın en iyi kadın voleybol takımı unvanlarını elde etti. Sarı-siyahlı takım ayrıca 2014 yılında oynadığı ulusal ve uluslararası müsabakalarda çıktığı üst üste 74 maçı da kazanarak Guinness Rekorlar Kitabı'na girmeyi başardı.
4'lü Final'in 3 takımı Türkiye'den
Türk takımlarının kadınlar voleybolundaki başarısı 2022/2023 sezonunda perçinlendi. Öyle ki CEV Kadınlar Şampiyonlar Ligi 2022-23 sezonunda yarı finale kalan 4 takımdan 3'ü Türkiye'dendi. Fenerbahçe'yi yenen Vakıfbank, İtalyan temsilcisi Igor Gorgonzola Novara'yı deviren Eczacıbaşı ile finalde karşılaştı ve 2 Türk takımının mücadelesinde şampiyonluğa Vakıfbank yükseldi.
Fenerbahçe'de dahil oldu
Eczacıbaşı ve Vakıfbank ile büyüyen kulüp rekabetine son yıllarda Fenerbahçe de yaptığı yatırımlarla dahil oldu ve elde ettiği başarılarla Türk spor tarihine geçti. 2010 yılında Katar'da düzenlenen Dünya Kulüplerarası Voleybol Şampiyonası'nda birinci olan Fenerbahçe, dünya şampiyonu oldu ve bunu başaran ilk Türk kadın voleybol takımı olarak tarihe geçti. Sarı-lacivertliler 2011-2012 sezonunda ise CEV Şampiyonlar Ligi şampiyonu olarak Avrupa'nın zirvesinde yer aldı.
Eczacıbaşı, Vakıfbank ve Fenerbahçe başta olmak üzere Türk takımlarının yarışmacı kimlikleri ve altyapı yatırımları milli takımımıza da yansıdı. 2000'li yılların başından itibaren A Milli Kadın Voleybol Takımımız, istikrarlı bir şekilde başarılı sonuçlarla dünya voleybolunda yer edinmeye başladı. 2003 yılında elde edilen Avrupa ikinciliği Türk kadın voleybolu açısından milli takımlar düzeyinde bir ilk olurken, 2011, 2017 ve 2021'de Avrupa üçüncülükleri ile zirveye aday olduğumuzu gösterdik. 2019'da ise bu kez finalde Sırbistan'a kaybederek yine kupanın bir adım uzağında kaldık.
Filenin Sultanları 2003'te markalaştı
Türkiye, Antalya ve Ankara ile birlikte 2003 Avrupa Kadınlar Voleybol Şampiyonası'nın ev sahibiydi. 12 takımın 2 grupta mücadele ettiği şampiyonanın A Grubu'nda yer alan Türkiye, sırasıyla Romanya, Sırbistan, Rusya ve Slovakya gibi ülkeleri 3-0 mağlup edince, bir anda şampiyona tüm ülkenin gündemi haline geldi.
Cumhuriyeti'nin 100. yılında "şampiyonluk" geldi.
2023 yılı ise kadın voleybolumuz açısından zirveye çıktığımız kilometre taşı oldu. Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılında "şampiyonluk" hedefiyle yola çıkan Filenin Sultanları önce geçtiğimiz temmuz ayında Uluslararası Voleybol Federasyonları Birliği'nin düzenlediği FIVB Milletler Ligi finalinde Çin'i 3-1 yendi ve dünyanın en iyi takımı unvanını elde etti. Milliler, bu zaferle tarihinde ilk kez dünya klasmanında birinci sıraya yükseldi. Ardından ağustos ayı sonlarında Almanya ve Belçika'da Avrupa Şampiyonası müsabakalarına başlayan kadın voleybolcularımız, hiç maç kaybetmeden yarı finalde son Avrupa şampiyonu İtalya'yı, finalde ise 2019 Avrupa ve 2022 yılı Dünya Şampiyonu Sırbistan'ı yenerek bu kez de Avrupa'nın zirvesinde yer aldı.
Özellikle 80'li ve 90'lı yıllarda başlayan altyapı yatırımları ve 2000'lerde oluşan yarışmacı rekabet ortamı ile birlikte önce kulüpler ardından da milli takım düzeyinde tarihi başarılara imza attık. Tabi bu başarıda en büyük pay şüphesiz başta Eczacıbaşı ve Vakıfbank olmak üzere sporcu yetiştiren kulüplerimizde. Bununla birlikte doğru bir yatırım programı ile kulüplere alan açan, onları destekleyen ve uygun yatırım olanakları ile sponsorluk anlaşmalarına ağırlık veren Türkiye Voleybol Federasyonu başarının mimarlarından. İlk başkan Vahit Çolakoğlu'ndan mevcut başkan Mehmet Akif Üstündağ'a bayrak yarışı şeklinde emek veren tüm başkanların bu başarıda katkıları olduğunu unutmamak lazım.
Voleybolda 439 bin 665 sporcu
Voleybolun bir salon sporu olması, diğer birçok spor dalının aksine rakiple temasa izin vermemesi ve okullarda ilkokul düzeyinden itibaren yapılması ülkemizde de özellikle genç kızlar açısından en popüler spor dallarından biri haline gelmesini sağlıyor. Milli voleybolcuların elde ettiği başarılarla rol model olmaları, kulüp takımlarımızın alt yapıya verdikleri önem, Gençlik ve Spor Bakanlığının yürüttüğü projeler ve sponsor destekleri Türkiye'de voleybola olan ilgiyi katlayarak artırdı. Spor Genel Müdürlüğünün 2023 yılı Eylül ayı verilerine göre ülkemizde 5 milyon 424 bin 197 sporcu faaliyet gösterirken voleybol, basketbol ve satrancın ardından 439 bin 665 sporcuyla üçüncü sırada yer alıyor.
Ersin Şiyahan AA
