İklim değişikliğinin etkileri her geçen gün daha belirgin hale gelirken, bilim insanları küresel iklim sisteminde ani ve geri döndürülemez değişikliklere yol açabilecek ''dönüm noktaları'' konusunda artan bir endişe taşıyor. Bu dönüm noktalarından en kritik olanı ise Atlantik Meridyen Devrilme Dolaşımı (AMOC) olarak bilinen okyanus akıntısının çöküşü.
GERİ DÖNÜŞÜMÜ OLMAYAN DEĞİŞİMLER
Bilim insanları ''Dönüm noktası'' teriminin, karmaşık bir sistemde küçük bir etkinin ani ve büyük bir değişime yol açtığı kritik anı ifade ettiğini belirterek, şöyle dedi:
''İklim bağlamında bu, felaketle sonuçlanabilecek geri dönüşü olmayan değişimler anlamına gelir. Bu dönüm noktalarının ne zaman gerçekleşeceğini ve etkilerinin ne olacağını tam olarak tahmin etmek zor. Ancak, Grönland ve Batı Antarktika buz tabakalarının çökmesi, Amazon yağmur ormanlarının kuruması ve Arktika'daki permafrostun erimesi gibi küresel ölçekte büyük etkilere sahip dokuz potansiyel dönüm noktası olduğu biliniyor.''
''EN BÜYÜK TEHDİT AMOC'UN DURMASI''
Bilim insanları en çok AMOC'un çöküşünden endişe duyduklarını belirterek, şöyle devam etti:
''AMOC, tropiklerden kuzeye doğru ısı taşıyan küresel bir akıntı sisteminin kritik bir parçasıdır. Saniyede 17 milyon metreküp su taşıyan bu devasa akıntı, kuzey yarımküreye taşınan tüm ısının dörtte birini oluşturuyor.
AMOC, sıcak ve tuzlu suları kuzeye taşırken, bu sular Arktik'e yaklaştıkça soğur ve batarak güneye doğru soğuk bir akıntı oluşturur. Ancak, küresel ısınma nedeniyle artan sıcaklıklar ve Grönland buzullarının erimesiyle Kuzey Atlantik'e akan tatlı su miktarı, bu süreci zorlaştırıyor. Daha sıcak ve daha az tuzlu sular batmakta zorlandığı için, tüm sistem yavaşlıyor ve hatta durma noktasına gelebiliyor.''
AMOC DURURSA NE OLUR?
Bilim insanları, AMOC'un durmasının, küresel iklim üzerinde yıkıcı etkilere yol açacağını belirterek, Kuzey Atlantik bölgesinde ani bir soğuma yaşanacağını, Avrupa ve Kuzey Amerika'da hava koşullarının önemli ölçüde değişeceğini, deniz seviyelerinin yükseleceğini, deniz ekosistemlerinin zarar göreceğini ve küresel hava düzenlerinin altüst olacağını bildirdi.
ÇÖKÜŞ NE ZAMAN GERÇEKLEŞEBİLİR ?
''Yakın zamana kadar AMOC'un çöküşünün uzak bir ihtimal olduğu düşünülüyordu'' diyen bilim insanları, ancak son araştırmaların, akıntının son 11.500 yılda hiç olmadığı kadar zayıfladığını ve çöküşün 2025 ile 2095 yılları arasında gerçekleşebileceğini öngördüklerini ifade etti.
Bilim insanları, ''merkezi tahmin 2050 olarak belirlendi. Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir başka analiz ise çöküşün 2037 ile 2064 yılları arasında olabileceğini öne sürüyor. Hatta bazı iklim modelleri, Kuzey Atlantik bölgesinde soğumanın 2030'lu yıllar gibi erken bir tarihte başlayabileceğini gösteriyor'' dedi.
