Hamas, Filistin’de İslamcı bir direniş hareketi olarak 1987 yılında kuruldu. İsrail’in işgaline karşı mücadele eden örgüt, Filistin halkının bağımsızlığı ve egemenliği için silahlı eylemler düzenliyor. Peki Hamas’ın amacı ne? Hamas nerede ve nasıl ortaya çıktı? Hamas lideri kim? İşte Hamas hakkında bilmeniz gerekenler…
HAMAS NEDİR?
Hamas, Arapça’da “coşku” veya “heyecan” anlamına gelen bir kelimedir. Aynı zamanda, "İslami Direniş Hareketi"nin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Hamas, Filistin Ulusal Yönetimi’nde seçimle belirlenmiş Filistin Parlamentosunda çoğunluğu elinde tutan Filistinli paramiliter örgüt ve Sünni İslamcı siyasi partidir. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’ndeki ülkeler ve uluslararası topluluklar tarafından terör örgütü olarak ilan edilmiştir1.
HAMAS NE ZAMAN KURULDU?
Hamas, 1987 yılında Şeyh Ahmed Yasin, Abdülaziz el Rantisi ve Muhammed Taha tarafından İlk intifadanın başlangıcında Mısır’daki Müslüman Kardeşler örgütünün Filistin kanadı olarak kuruldu2. 1988 yılındaki siyasi programında parti, Filistin’in asla Müslüman olmayanlar tarafından etrafı çevrilebilecek bir İslam ülkesi olamayacağını ifade etmekte ve Filistinli Müslümanlar için Filistin’in kontrolünü İsrail’den almak adına kutsal bir savaş vermenin dini bir görev olduğunu söylemekteydi3. Bu tespit, 1988 yılında İsrail’i tanıyan Filistin Kurtuluş Örgütü ile Hamas’ı çatışma noktasına getirdi.
HAMAS NASIL BİR ÖRGÜTLENME YAPISINA SAHİP?
Hamas’ın örgütlenme yapısı, siyasi kanat, askeri kanat ve sosyal kanat olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Siyasi kanat, Hamas’ın dış ilişkilerini, stratejik kararlarını ve medya iletişimini yürüten bölümdür. Siyasi kanadın başında, 2017 yılında seçilen İsmail Heniyye bulunmaktadır4. Askeri kanat, Hamas’ın silahlı mücadelesini yürüten bölümdür. Askeri kanadın adı, İzzeddin el-Kassam Tugayları’dır. Askeri kanadın lideri ise Muhammed Deif’tir. Sosyal kanat, Hamas’ın hayır işleri, eğitim, sağlık ve diğer sosyal hizmetlerini yürüten bölümdür. Sosyal kanat, Hamas’ın halk desteğini arttırmak için önemli bir araçtır.
HAMAS’IN KURULUŞ AMACI NEDİR?
Hamas’ın kuruluş amacı, 1948 öncesi İsrail’in işgal ettiği Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ni kapsayan topraklarda yeniden Filistin İslam devletini kurmaktır. Hamas, bu amacına ulaşmak için İsrail’e karşı silahlı mücadele vermektedir. Hamas, aynı zamanda Filistin Kurtuluş Örgütü’nün İsrail ile yaptığı barış görüşmelerini ve anlaşmalarını reddetmektedir. Hamas, Filistin halkının haklarını savunmak için siyasi ve diplomatik yollara da başvurmaktadır.
HAMAS’IN LİDERİ KİMDİR?
Hamas’ın siyasi kanadının lideri, 2017 yılında seçilen İsmail Heniyye’dir. Heniyye, 1963 yılında Gazze Şeridi’nde doğdu. Gazze İslam Üniversitesi’nde yönetim bilimi eğitimi aldı. 1987 yılında Hamas’ın kurucularından Şeyh Ahmed Yasin’in yardımcısı oldu. 2006 yılında yapılan seçimlerde Hamas’ın başbakan adayı oldu ve seçimi kazandı. 2007 yılında Gazze Şeridi’nde yaşanan çatışmalarda El Fetih’i yenilgiye uğrattı ve Gazze Şeridi’ni kontrol altına aldı. 2014 yılında Filistin Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin kurulmasıyla başbakanlık görevinden ayrıldı. 2017 yılında Hamas’ın siyasi kanadının liderliğine seçildi.
HAMAS NEDEN İSRAİL İLE ÇATIŞIYOR?
Hamas, İsrail’in Filistin topraklarını işgal ettiğini, Filistin halkının haklarını ihlal ettiğini ve Filistin davasını yok etmeye çalıştığını iddia ediyor. Hamas, bu nedenle İsrail’e karşı direniş gösteriyor. Hamas, İsrail’in varlığını tanımıyor ve Filistin topraklarının tamamının kurtarılmasını istiyor. Hamas, İsrail ile barış yapmak için şart olarak İsrail’in Filistin topraklarından çekilmesini, Filistin devletinin kurulmasını ve mültecilerin geri dönüş hakkının tanınmasını talep ediyor.
HAMAS NASIL FİNANSE EDİLİYOR?
Hamas’ın finansman kaynakları arasında, Filistin halkından toplanan bağışlar, yurt dışında yaşayan Filistinliler, İran hükümeti ve Arap ülkelerinden gelen yardımlar sayılabilir. Hamas, ayrıca Gazze Şeridi’nde vergi toplama, ticaret yapma ve tünel kazma gibi faaliyetlerle de gelir elde ediyor. Hamas’ın finansman kaynaklarına yönelik uluslararası baskılar ve ambargolar da bulunuyor.
HAMAS’IN GÜCÜ NEDİR?
Hamas’ın gücünü ölçmek zor bir iş olsa da, bazı tahminlere göre Hamas’ın askeri kanadında 20 bin ila 40 bin arasında savaşçı bulunuyor. Hamas’ın elindeki silahların çoğu yerel olarak üretilen roketler, havanlar ve patlayıcı maddelerdir. Hamas, ayrıca İran’dan gelen füzeler de kullanmaktadır. Hamas’ın siyasi kanadında ise yaklaşık 500 ila 1000 arasında üye olduğu tahmin ediliyor. Hamas’ın halk desteği ise değişkenlik göstermektedir. Bazı anketlere göre Hamas, Filistin halkının yüzde 30 ila 40 arasında bir oranına hitap ediyor.
Hamas, Filistinli İslami Direniş Hareketi olarak 1987 yılında kurulmuş bir örgüttür. Hem siyasi hem de askeri faaliyetler yürüten Hamas, İsrail ile sürekli çatışma halindedir. Hamas, Filistin topraklarının tamamının kurtarılmasını ve Filistin devletinin kurulmasını hedeflemektedir. Hamas, finansman kaynaklarını çeşitli yerler
