Haber / Aziz Fidanci
Diyarbakır geçmişten bu yana kültür merkezi konumunda yer alması nedeniyle Türkiye’nin kültür ve inanç turizmi için bir cazibe noktası. İnsanlığın ilk yerleşik yaşama geçtiği, yazının bulunduğu, toplum düzenini belirleyen yasaların yazıldığı Sümer, Babil, Asur gibi dünya uygarlık gelişimine katkı sunmuş medeniyetlerin kurulduğu bölge, bir açık hava müzesi niteliğinde. Diyarbakır; Kalesi, İç Kalesi, çeşitli tarihi anıtsal yapıları, geleneksel konut dokusu ve bölgeye egemen olmuş uygarlıkların bıraktıkları tarih izlerle dolu bir şehir. 9 peygamber kabri, 3 peygamber makamı ve 890 sahabe kabrinin bulunduğu Diyarbakır, Türkiye'de inanç turizminin başkenti olarak görülüyor.
Çin Seddi’nden sonra dünyada ikinci
Diyarbakır Kalesi, surlarının uzunluğu bakımından Çin Seddi’nden sonra dünyada ikinci, eskilik ve yükseklik bakımından birinci sırada kabul ediliyor. Yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte 349 yılında Bizans imparatoru II. Konstantin, Sasaniler’e karşı şehrin etrafını surla çevirterek burayı bölgenin askeri ve idari merkezi durumuna getiriyor.
Hz. Süleyman Camii ve 27 Sahabe Türbesi
Diyarbakır Kalesi; İç ve dış kale olmak üzere iki kısımdan meydana gelmekte. İç kale’de Artuklu Sarayı, Jandarma Binası, Eski Cezaevi, Kolordu Binası, Adliye A ve Adliye B Binaları, Komutan Atatürk Binası, Hz. Süleyman Camii ve 27 Sahabe Türbesi, Saint George Kilisesi, Aslanlı Çeşme ve Artuklu Kemeri yer alıyor. İç Kale dışında yer alan surlarda 82 burç ve dört ayrı kapı bulunuyor. Diyarbakır surlarının toplam uzunluğu 5 bin 500 metre ve yer yer değişen biçimde 7-8 metre yüksekliğinde seyrediyor. Kalenin burçları Efsaneler, üzerindeki figürleri ve yazıtlarıyla ilgi çekiyor.
Diyarbakır camii ve kiliseleri
Hurriler’den başlayarak Osmanlılar’a kadar uzanan yoğun bir tarihi geçmişi bulunan Diyarbakır, yüzyıllardır etnik ve dinsel mozaiğini koruyor. Şehirdeki tarihi camilerin en büyüğü ve en ünlüsü olan Ulu Cami, Anadolu’nun ilk ve en eski camilerinden. Ünlü Şam Emeviye Cami´nin yansıması olarak yorumlanan Diyarbakır Ulu Camii, İslam âleminin 5. Harem-i Şerifi olarak kabul ediliyor. Avlusunda bulunan ise 900 yıldan fazla bir geçmişe sahip güneş saati, ünlü bilgin El-Ceziri’nin eseri. Müslümanlar’ın, Hristayanlar’ın, Emeniler’in, Yahudiler’in ve birçok farklı mezhebe sahip insanların tarih boyunca birlikte yaşadığı Diyuarbakır’da tarihi değere sahip çok sayıda kilise de bulunmakta.
Peygamberler şehri Eğil
Diyarbakır’ın turistik değer taşıyan ilçelerinden biri olan Eğil, Diyarbakır’a 50 km uzaklıkta yer alıyor. Bölgede Subarular, Hurriler, Asurlular, Urartular, Persler, Romalılar, Akkoyunlular ve Safeviler gibi eski medeniyetlerin yaşam sürdüğü biliniyor. Yapılan arkeolojik araştırmalarda Paleolitik Çağda (MÖ 20.000-15.000) bölgede açık hava yerleşmelerinin olduğu ortaya çıkan Eğil, önemli bir turizm potansiyeline sahip. Asurlular’dan kalma birçok antik mağaraya ev sahipliği yapan Eğil, “Peygamberlerler şehri” olarak anılıyor. Eğil’de dokuz peygambere ait kabirler yer alıyor. Eğil’de tarihi han ve hamamlar, camii ve kiliseler, kral mezarları ve kümbetleri de bulunmakta. Buna karşılık olarak dünyada inanç turizmi merkezi olarak görülen Kudüs'te 6, Ürdün'de 4, Suriye'de 2, Irak'ta ise 4 peygamber kabri bulunuyor. Peygamberlerin yaşadıkları ve ibadete çekildikleri yerler olarak bilinen peygamber makamlarından üçü de Diyarbakır'da bulunuyor. Hz. Yunus'un makamı Fiskaya'da, Hz. Zülkifl'nin makamı Ergani'de, Hz. İlyas'ın makamı ise Diyarbakır merkezde yer alıyor.