Diyarbakır Kent Konseyi, kayyım atamalarına ilişkin Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi önünde açıklama yaptı. Açıklamaya sivil toplum örgütü ve siyasi parti temsilcileriyle konsey bileşeni kurumların temsilcileri katıldı. Açıklamayı yapan Diyarbakır Kent Konseyi bileşenlerinden İnsan Hakları Derneği (İHD)Diyarbakır Şubesi Başkanı Ercan Yılmaz, belediyelere kayyım atamanın yolunu açan Kanun Hükmündeki Kararname (KHK) ile birlikte 2016'da Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) yönetimindeki 95 belediyenin eşbaşkanları görevden alınarak, yerlerine kayyım atandığını hatırlattı.
11 ayda 11 belediyeye kayyım
“Kayyım atama kararlarına artık yeter diyoruz” başlıklı Diyarbakır Kent Konseyi açıklaması şöyle:
“Bugün Türkiye’nin kayyım karnesini hatırlatarak basın açıklamamıza başlamak istiyoruz. 15 Temmuz 2015 darbe girişimi akabinde ilan edilen Olağanüstü Hal ile birlikte yayınlanan Kanun Hükmündeki Kararnamelerin en önemlilerinden biri 674 sayılı KHK’dir. İlgili KHK’ye dayandırılarak 2016 yılında BDP’li toplam 95 belediyenin eş başkanları görevden alınarak, yerlerine o yerlerin mülki amirleri olan vali ve kaymakamlar kayyım olarak atanmıştır. Kayyım atama hukuksuzluğunu ‘terör’ kavramı üzerinden meşrulaştırmak isteyen iktidar temsilcileri, 31 Mart 2019 seçimlerinden sonra da kayyım politikalarına devam etmiştir. 31 Mart 2019 mahalli seçimlerinin ardından, İçişler Bakanlığı’nın kararları ile 3’ü büyükşehir, 5’i il, 33’ü ilçe ve 7’si belde belediyesi olmak üzere toplam 48 HDP belediyesine kayyım atanmıştır. 31 Mart 2024 tarihinde yapılan son yerel seçim sürecinde ve sonrasında kayyım uygulamalarının devam edip etmeyeceği yönündeki tartışmalar devam ederken, 3 Haziran 2024 tarihinde Hakkari Belediyesine atanan kayyım ile mesele tekrardan kamuoyunun gündemine girmiştir. 15/02/2025 tarihinde Van Büyükşehir Belediyesi'ne atanan kayyımla birlikte Türkiye'de 31 Mart 2024 günü yapılan mahalli seçimlerden bu yana 9’u DEM Parti, 2’si ise Cumhuriyet Halk Partisi yönetiminde bulunan 11 belediyeye kayyım atanmıştır.
“Türkiye Anayasasını çiğneyen bir hal…”
2016 yılından bu yana ağırlıklı olarak Kürt illerinde bulunan belediyelere yönelik süreklilik kazanan kayyım atama kararları ile yurttaşların seçme, belediye başkanları ve meclis üyelerinin ise seçilme hakkı sistematik bir şekilde ihlal edilmiştir. Siyasi iktidar, belediyelere kayyım atama kararlarının gerekçesini oluşturmak için ya uzun yıllardır adliye raflarında bekletilen dava dosyalarını ya da seçilmişlerin seçime girmeden önce haklarında verilen ancak henüz kesinleşmeyen mahkumiyet kararlarını gerekçe göstererek, ulusal ve uluslararası kamuoyunda, verilen bu hukuksuz kararların meşru olduğu algısını yaratmaya çalışmaktadır. Ancak bu çabanın gerek ulusal gerekse uluslararası toplumda bir karşılığı olmadığını belirtmek isteriz. Zira Venedik Komisyonunun, Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresinin 2017 yılında vermiş olduğu karar ile Avrupa Parlamentosunun 14 şubat 2025 tarihli kararlarında Türkiye’de devam eden kayyım uygulamalarının, uluslararası standartları ve Türkiye Anayasasını çiğneyen bir hal aldığı şeklindeki kararları ile kayyım atama kararlarının tamamen siyasi saiklerle verildiği tespit edilmiştir.
“Halka ve kadınlara yönelik şiddet ve saldırı hali…”
Her kayyım ataması sonrasında olduğu gibi Van Büyükşehir Belediyesine atanan kayyım sonrası da barışçıl ve demokratik protesto hakkını kullanmak isteyen yurttaşlara ve seçilmişlere karşı kolluk kuvvetlerince orantısız güç kullanılarak plastik mermi ve göz yaşartıcı gazlarla müdahale edilmiştir. Bu müdahaleler sırasında aralarında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Kent Konseyi Eş Başkanı Doğan HATUN’nun da bulunduğu yüzlerce yurttaş birçok uluslararası mevzuat ve mahkeme kararında bir işkence biçimi olarak kabul edilen ters kelepçe yöntemi ile gözaltına alınmıştır. Yine aynı eylemlerde hem seçme ve seçilme hakları için hem de belediyeler aracılığıyla elde ettikleri kazanımlar için mücadele eden kadınlar kolluk kuvvetlerinin çok daha sert ve işkenceye varan muamelelerine maruz kalmıştır. Mevcut hukuksuzluğa karşı barışçıl protestolar düzenleyen halka ve kadınlara yönelik bu şiddet ve saldırı hali kayyum politikalarının bir devamıdır. 17/02/2025 günü kamuoyuna yansıyan görüntülerde, Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan'ın polisler tarafından lince varacak düzeyde darp edilmesi, kadınlara ve çocuklara plastik mermilerle saldırılması kolluk şiddetinin geldiği noktayı açıkça göstermektedir.
Anayasaya ve uluslararası hukuka aykırı uygulamalar
Diyarbakır Kent Konseyi olarak, barışçıl gösteri hakkını kullanmak isteyen yurttaşlara yönelik gerçekleşen kolluk şiddeti ve engellemeleri asla kabul etmiyoruz. Anayasa ve birçok evrensel hukuk metninde bir hak olarak tanımlanan toplantı ve gösteri hakkını kullandıkları için gözaltına alınan tüm yurttaşların bir an önce serbest bırakılmasını, bugüne kadar yapılan kayyım atama işlemlerinin tamamına derhal son verilerek kayyım atamalarına zemin sağlayan Anayasaya aykırı kanun maddelerinin iptal edilmesini ve yine bu konuda konunun muhatabı olan yargı makamları ile iktidarı ve parlamentoyu göreve çağırıyoruz.”
