Ferit Aslan
Diyarbakır’da, 1951 yılında yapımına başlanan ve 1956 yılında muhteşem bir kalabalık ile açılışı yapılan Dilan Sineması, 14 yıldır adeta kaderine terk edildi.
CEGA Medyanın, “Diyarbakır’da 72 yıllık tarihin kaderi yargının elinde” başlıklı haberi ile gündeme getirdiği 72 yıllık Dilan sineması ile ilgili yeni fotoğraflar ortaya çıktı.
Diyarbakır’da, 1951 yılında yapılan ve Ortadoğu ve Balkanların en büyük sinema salonu olan Dilan Sinemasının yapıldığı tarih ve açılışının gerçekleştirdiği tarih ile ilgili fotoğraflar ortaya çıktı. Ermeni mimar Harutyan Sarafyan tarafından yapılan sinema salonunun inşaatında çalışan işçiler inşaatın tepesinde objektife poz veriyor.
İnşaat çalışması 5 yıl sürerken Diyarbakır’daki modern mimarinin örnek yapılarından biri olan ve kentin sosyokültürel belleğinde yer tutan Dilan Sinemasının açılışı ile ilgili fotoğraf ise açılış törenin çok görkemli olduğunu gösteriyor. Yüzlerce kişi sinemanın önünde içeri girmeye çalıştığı sırada o an 66 yıl önce böyle ölümsüzleştirilmiş.
SİNEMA 14 YILDIR KAPALI
Bugün üzerinde, “Satılıktır” afişi bulunan Dilan Sineması 2009 yılından beri kapalı. Sinema binası, 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tarihi yapı olarak tescillendi.
Yapının tescillenmesi üzerine bina sahibi Nejat Dilan, Diyarbakır İdare Mahkemesi’ne tescilin kaldırılması için dava açtı. Yerel mahkemede davayı kaybeden Dilan ailesinin avukatı bu kez davayı temyize taşıdı. Bina ile ilgili son kararı Danıştay verecek.
Tescilli yapı olarak kabul edilen sinema salonunun sahibinin açtığı dava daha sonuçlanmazken, Büyükşehir Belediyesi, Dağkapı meydan projesine dahil etmek için kamulaştırma kararı aldı. Belediye, söz konusu 72 yıllık sinemayı restore edecek ve kültür sanat merkezi ve yine sinema salonu olarak kullanacaktı.
Büyükşehir Belediyesinin belirlediği kamulaştırma bedeli ile sinema sahiplerinin istediği miktarda anlaşma olmayınca bu kez kamulaştırma davası açıldı. Kamulaştırma davası da tescil davası gibi halen devam ederken, 72 yıllık tarihi yapı için son kararı yargı söyleyecek.
DİLAN SİNEMASININ ÖZELLİKLERİ
Dilan Sineması, üç katlı sinema salonu olarak toplam 2 bin 300 metrekare alan üzerine inşa edildi. 2 bin koltuk ve 70 locaya sahip olan sinema, yapıldığı dönemde Ortadoğu ve Balkanlar’ın en büyük sinema salonu unvanına sahipti. Faaliyete geçtiği 1956 yılından 1990’lı yıllara kadar en iyi dönemini yaşayan Dilan Sineması, kentin sosyal yaşam alanında önemli bir yere sahipti. 1970’lerde açık hava sineması bölümü kapatılarak Site Sineması’na dönüştürülen yapı, 2000 yılında ana salonu bölünerek bu kez de birkaç cep sinemasına dönüştürüldü. Salon nihayetinde 2009 yılında ilginin azalmasından dolayı tamamen kapatıldı.
