Salnamelerde yer alan bilgilere göre, Diyarbakır'da, 1900'lerin başında Hamidiye Alayları'nın zulmüne karşı patlak veren isyanlar, Osmanlı İmparatorluğu'nu ve Avrupa'yı derinden sarstı.
Özellikle İngiltere'nin Ortadoğu, Hindistan, Çin ve Avustralya ile iletişiminde kritik bir rol oynayan Diyarbakır Telgrafhanesi'nin üç kez işgal edilmesinin, uluslararası bir krize yol açtığı belirtildi.
ZÜLME KARŞI İSYAN
Diyarbakır Salnameleri ve çeşitli kaynaklara göre, 400 yılı aşkın Osmanlı hakimiyetinde olan Diyarbakır'da, 1905 Temmuz'undan itibaren Hamidiye Alayları'nın köy baskınları, yol kesmeleri, soygunları ve cinayetleri halkı canından bezdirdi. Bu zulme karşı Ziya Gökalp önderliğinde harekete geçen Diyarbakırlıların, telgrafhaneyi işgal ederek padişaha şikayet telgrafları yağdırdığı belirtilerek, isyanların farklı tarihlerde üç kez tekrarlandığı kaydedildi.
AVRUPA'NIN STRATEJİK MERKEZİ
Diyarbakır Telgrafhanesi'nin Batı ülkeleri için stratejik önemi olduğu ifade edilerek, ''Özellikle İngiltere'nin Uzakdoğu ve Ortadoğu'daki iletişiminin merkezi olması, Avrupa'nın tepkisini artırdı. 1900'lü yıllarda telgrafhanede çalışan tüm memurların İngilizce ve Fransızca bilmesi, bu stratejik önemin bir göstergesiydi'' deniliyor.
