Diyarbakır'ın kadim sokakları, binlerce yıllık sırları fısıldıyor. Bu sırların en gizemlilerinden biri de, adını gökyüzünde asılı duran bir minareden alan ''Muallak'' Sokağı. Peki, bu eşsiz minare neden ''muallak''tı ve nereye kayboldu?
5 AYAKLI MİNARE ÜZERİNE YÜKSELEN CAMİ
Tarihi kayıtlara göre, 1540 yılında Deva Hamamı'nın karşısındaki sokakta inşa edilen bir caminin 5 ayak üzerinde yükselen, adeta yer çekimine meydan okuyan bir minaresi vardı. ''Mahalle-i Mescid-i Muallak'' adıyla anılan bu caminin minaresi, beş ayağı üzerinde yükseldiği için sanki havada asılıymış gibi duruyordu. İşte bu nedenle hem camiye hem de sokağa ''muallak'' yani ''askıda'' adı verildi.
1881 yılında Le Tour De Monde yayımlanan gravürde, minarenin hala ayakta olduğu ve sokağın girişinde zarif bir ''mukarnas''ın bulunduğu görülüyor. Ancak bugün, ne minareden ne de ''mukarnas''tan bir iz kalmadı. Diyarbakır'ın bu eşsiz yapısı, zamanın sisleri arasında kayboldu.
''MUALLAK'' İSMİNİN GİZEMİ
''Muallak'' kelimesi, Arapça kökenli ve ''askıda'', ''havada asılı'' anlamına gelir.
Diyarbakır'daki bu sokağa verilen ismin minarenin eşsiz mimarisinden kaynaklandığı ve minarenin 5 ayak üzerinde yükselmesinin, onu diğer minarelerden farklı kıldığı ve adeta bir illüzyon yarattığı belirtiliyor.
Diyarbakır, sadece kayıp minaresiyle değil, aynı zamanda 4 ayaklı minaresiyle de dikkati çekiyor. 1500 yılında inşa edilen bu minarenin 4 ayağı, 4 İslam mezhebini simgeliyor. Rivayete göre, bu minarenin altından 7 kez geçenlerin dilekleri kabul oluyor.
MUKARNAS
Mukarnas, İslam mimarisinde sıkça karşılaşılan, geometrik bir bezeme sanatıdır.
Le Tour De Monde dergisinde 1881 yılında yayımlanan Muallak Sokağın gravüründe, sol tarafta minare, sağ tarafta ise sokak girişindeki zarif mukarnas ve pah (bir nesnenin iki yüzü arasındaki geçiş kenarıdır) detayları görülüyor.
Günümüzde sokakta ne minareye ne de sokağın girişindeki mukarnasa dair bir iz kalmadı.
