19. yüzyılın başlarında, Doğu'nun incisi olarak nitelendirilen Diyarbakır, sadece tarihi dokusuyla değil, aynı zamanda gelişmiş sanayi yapısıyla da dikkat çekiyordu.
Başta İngiliz ve Fransız olmak üzere Batılı bir çok gezgin kentin sosyo-kültürel, tarihi ve ekonomisi başta olmak üzere bir çok alanda notlar tuttu.
Seyyahların aldığı notlar arasında Diyarbakır 1800'lü yıllarda adeta küçük bir sanayi şehri gibiydi.
DİYARBAKIR'DAKİ ÜRETİMLER
Feslerden ipeğe, camdan bakıra kadar geniş bir üretim yelpazesi sunan Diyarbakır'da, 1892 yılında tam 28 adet fes fabrikası, 9 adet cam fabrikası ve 21 de ipek ve pamuk fabrikasının faaliyet gösterdiği belirtilirken, bu sayıların, o dönemki koşullarda oldukça yüksek sayıldığı ve bunun da şehrin ekonomik canlılığını gözler önüne serdiği belirtildi.
DİYARBAKIR'A İLGİNİN NEDENLERİ
Diyarbakır'ın coğrafi konumu, tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması ve zengin doğal kaynaklara sahip olması, bu gelişimi tetikleyen en önemli faktörler arasında yer aldığı ifade edilirken, batılı devletlerin Doğu'da pazar arayışlarının da Diyarbakır'ın önemini artırdığı belirtiliyor.
Diyarbakır'ın bu bilinmeyen yüzü, 19. yüzyılda yaşanan sanayi devriminin sadece Avrupa'ya özgü olmadığını, Doğu'da da benzer gelişmelerin yaşandığını gösteriyor. Şehrin bu zengin sanayi geçmişi, günümüzde de turizm potansiyeli olarak değerlendirilebilir.
Unutulmaya yüz tutmuş bu tarihi gerçek, Diyarbakır'ın sadece tarihi ve kültürel zenginlikleriyle değil, aynı zamanda sanayi geçmişiyle de öne çıkan bir şehir olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.