İRFAN GÖZEN /ÖZEL HABER
Binlerce yıllık tarihi barındıran Diyarbakır'ın, ilçelerinde de yine binlerce yıllık höyükler bulunuyor. Bu höyüklerden bazıları Ilısu Baraj Gölü'nün sularına gömüldü. Kazıları yapıldıktan sonra sulara gömülen bu yerlerden biri de Asur eyalet merkezi ve Asur Sarayı'nın bulunduğu yer olan Bismil.
YUSUF ADINDAN USE'YE
Yerel halk tarafından Kürtçe olarak Herêma Usê (Yusuf'un Höyüğü) denilen yer daha sonra ''Haremi Usey'' ve son olarak da 1980'lerin sonlarında resmi kayıtlara ''Hakemi Use'' şeklinde tescil edildi.
Diyarbakır'ın Bismil ilçesi Tepe beldesi sınırları içinde yer alan Hakemi Use, Dicle'nin akış yönüne göre sağ kıyısında konumlanmış yan yana iki höyükten oluşuyor.
Hakemi Use'de arkeolojik kazılar Ilısu Projesi kapsamında DSİ Genel Müdürlüğünün maddi katkıları, Diyarbakır Müze Müdürlüğü başkanlığında, Hacettepe Üniveristesine mensup ekip tarafından 2001-2013 yılları arasında gerçekleştirilmiştir.
ASUR EYALET MERKEZİ VE SARAY
Fotoğraf: Kazılarda çıakrılan ilginç heykelcikler
Diyarbakır'ın gizemli geçmişine ışık tutan Hakemi Use antik kenti, Ilısu Barajı'nın suları altında sonsuza dek uykuya daldı. Bir zamanlar Asur İmparatorluğu'nun sarayına ve sokaklarına ev sahipliği yapan bu kadim şehir, baraj gölü sularında uykuya dalmış durumda.
Ortaya çıkarılan Asur Sarayı, heykeller ve çanak çömlekler, şehrin zengin tarihine ışık tutarken, aynı zamanda trajik kaderini de gözler önüne serdi.
SİLİNDİR MÜHÜR
Fotoğraf: Silindir ve dikdörtgen mühürler
Asur İmparatorluğu'nun Yukarı Dicle Vadisi'ndeki hakimiyetinin simgesi olan Hakemi Use, Tuşan (Ziyaret Tepe) eyalet merkezinin terk edilmesiyle sessizliğe gömülmüş. Zorunlu göçlerle şekillenen bu kadim şehirde çıkarılan buluntular arasında dikkati çekenler arasında metal ve kemik süs eşyası ile serpantinden yapılmış silindir mühürler yer alıyor.
8 BİN YILLIK YERLEŞİM
Fotoğraf: Kazılardan çıkarılan süs eşyası
Hakemi Use'nin tarihi, Neolitik Çağ'a kadar uzanıyor. MÖ 6.100 civarında Dicle kıyılarına yerleşen ilk sakinlerin izleri, binlerce yıl sonra yapılan kazılarda gün yüzüne çıktı. Beş yapı katmanıyla tarihin derinliklerine ışık tutan Hakemi Use, Mezopotamya'nın en eski yerleşimleri arasında yer alıyor.
Hakemi Use, baraj suları altında kalsa da gizemini korumaya devam ediyor.
