Diyarbakır, tarih boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapmış ve bu zenginliği günümüze taşıyan sayısız esere sahip bir şehir. Ancak, zamanın acımasızlığına yenik düşen ve hafızalardan silinmeye yüz tutmuş yapıları da yok değil. İşte bunlardan biri de Mar Kozma Kilisesi.
Bugün sadece Süryani Meryem Ana Kilisesi'nin güneydoğusunda bir boşluk olarak kalan Mar Kozma Kilisesi'nin hikayesi, gizem ve hüzünle dolu. Süryaniler tarafından inşa edilen kilise, daha sonra Süryani-Melkitlerin eline geçmiş ve 1930 yılına kadar ayakta kalmayı başarmış. Ne yazık ki, bu tarihten sonra yıkılan kilisenin ihtişamından geriye izi dahi kalmadı.
MAR KOZMA'NIN HİKAYESİ
Mar Kozma Kilisesi/ Fotoğraf antolojidiyarbakır
Tarihi kaynaklarda kilisenin mozaikten ve ahşap üzerine işlenmiş kakma bezemelerinin, Diyarbakır Arkeoloji Müzesi'nde sergilendiği ve geçmişin ihtişamını gözler önüne sererken, Mar Kozma Kilisesi'nden alındığı tahmin edilen Süryanice yazılı bir ilahi kitabın da (Fenkitho), Mardin Kırklar Kilisesi'nde bulunduğu ve bu kitabın kilisenin dini ve kültürel önemine ışık tuttuğu ifade ediliyor.
Van Berchem'in araştırmalarına göre, Mar Kozma Kilisesi'nin M.S. 330 yılında inşa edildiği ve 1689'da bir onarım geçirdiği kaydedilirken yıkılan kilisenin hikayesinin, Diyarbakır'ın zengin tarihine ışık tuttuğu ve kaybolan kültürel mirasın da bir örneği olarak hafızalarda yer ediniyor.
MANŞETTE YER ALAN FOTOĞRAF BİLGİSİ:
Fotoğraf Mardin Kapı- Urfa Kapı doğrultusunda çekilmiş. Fotoğrafta görülen kubbeli yapı Surp Sargis Ermeni Kilisesi'nin çan kulesidir. Arka tarafta görülen ise Mar Kuzmo, (Kuzma, Kosmos, kozma) Rum Ortodoks Kilisesi'nin çan kulesi.. Fotoğraf: Enis Eğilli
