Diyarbakır'ın tarihi Sur ilçesi, 9 bin yıllık kesintisiz yaşamıyla adeta bir açık hava müzesini andırıyor. Bu kadim ilçenin kalbinde, antik çağlardan beri kullanılan Bağdat, Medine ve Yalova Caddeleri, günümüzde farklı isimlerle anılıyor. Bu değişim, sadece Diyarbakır'ın değil, tüm Türkiye'nin yakın tarihine ışık tutuyor.
BİR İSİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ÖYKÜSÜ
İstanbul'daki ünlü Bağdat Caddesi'nin bir benzeri de Diyarbakır'da bulunuyordu. Antik dönemden beri kullanılan bu yol, 1927 yılında Cumhuriyet dönemiyle birlikte Gazi Caddesi olarak değiştirildi. Bu isim değişikliği, dönemin politik atmosferini ve yapılan inkılapları yansıtıyordu. Dağkapı'ndan başlayıp Mardinkapı'ya kadar uzanan bu cadde, şehrin kuzey-güney aksını oluşturarak ticaretin ve ulaşımın merkeziydi. Bağdat Caddesi ismi, Diyarbakır'ın tarihinde artık sadece bir hatıra olarak kaldı.
MEDİNE CADDESİ'NİN GİZEMİ
Yaklaşık bir asırlık bir fotoğraf, Diyarbakır'daki değişimi gözler önüne seriyor. Taş ve toprak evlerden oluşan bir caddenin görüntülendiği bu kare, uzmanları bir hayli düşündürüyor. Diyarbakır tarihi üzerine çalışanlar, fotoğraftaki caddenin eski adının Medine, yeni adının ise İzzet Paşa Caddesi olduğunu belirtiyorlar.
YALOVA OTELİ VE YALOVA CADDESİ'NİN DÖNÜŞÜMÜ
Diyarbakır'da bir zamanlar Yalova Oteli, Yalova Caddesi ve Yalova Kıraathanesi bulunuyordu. 1920 yılında Yalovalı bir mühendis, Vehbi Koçak'ın otelinin çizimlerini ücretsiz olarak yaptı. Bunun üzerine Koçak, mühendisten otele bir isim vermesini istedi. Mühendis de memleketi olan Yalova'nın adını önerdi. Otelin ismi bir süre sonra önünden geçen cadde için de kullanıldı. Yalova Caddesi'nin ismi daha sonra Kıbrıs Caddesi olarak değiştirildi.
Diyarbakır'daki bu isim değişiklikleri, sadece caddelerin adını değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda şehrin tarihi dokusunu ve kültürel kimliğini de etkiledi. Bu değişimler, Türkiye'nin yakın tarihinde yaşanan dönüşümlerin bir yansıması olarak da görülebilir. Diyarbakır'ın tarihi caddeleri, bugün farklı isimlerle anılsalar da, geçmişin izlerini hala taşıyorlar.
