Eyüp Kaçar / Özel
Son yıllarda alınan tescillerle birlikte tanıtımı yapılan ve öne çıkan Güneydoğu mutfağı dünya mutfakları sıralamasında önde gelen mutfaklardan biri haline geldi.
Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak yemek kültürü zengin kentleri içine alan Güneydoğu Anadolu Bölgesi Türkiye'nin yanı sıra dünyada da fark yaratmış durumda. Güneydoğu mutfağı, baharatlı-acılı yemekleri, et yemekleri, kebaplar, mezeler, Antep fıstığı ve yöresel tatlılarla ünlüdür.
Acısıyla, tatlısıyla adeta damak çatlatan lezzetlere sahip kadim medeniyetlerin beşiği Güneydoğu, bereketli topraklarda yüzyıllardır lezzetini korudu.
Kültürel ve yöresel çeşitlilik bir çok tadın da ortaya çıkmasına yolaçıyor. Bölgede yemekler genellikle et ağırlıklı olarak yapılıyor.
Amerika’daki doktorların bile hastalarına ilaç olarak önerdikleri zengin besin kaynağı bulgur da kullanılan malzemeler arasında önemli bir yer tutuyor.
Gaziantep ilk sırada
Bölgede tescil alan iller arasında Gaziantep ilk sırada yer alıyor. 2015 yılında UNESCO tarafından gastronomi dalında Yaratıcı Şehirler Ağı Listesi’ne dahil edilen Gaziantep'in 102 tescilli ürünü bulunuyor. Gaziantep'i sırasıyla Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin izliyor.
Adıyaman'ın 9, Batman'ın 2, Diyarbakır'ın 50, Gaziantep'in 102, Kilis'in 9, Mardin'in 18, Siirt'in 7, Şanlıurfa'nın 47 ve Şırnak'ıon 3 tescilli ürünü bulunuyor.
Gaziantep aynı zamanda ençok tescilli ürün sıralamasında Türkiye'de de ilk sırada yer alıyor.
Güneydoğu'da tescillenen ürünlerin adı şöyle:
Adıyaman
Besni Üzümü, Etsiz Çiğköfte, Tut Dutu, Kahta Bademi, Kahta Badenmli İrmik Helvası, Kahta Bulgur Pilavı, Kahta Narı, Sincik El Dokuma Halısı, Çelikhan Tütünü.
Batman
Batman Şam Böreği
Sason Çileği
Diyarbakır
Diyarbakır Babaganuç, Badem Ezmesi, Diyarbakır Boğazkere Üzümü, Armut Tatlısı,
Ayvalı Kavurma, Ayvalı Köfte, Burma Kadayıf, Cimili Tatlısı, Diyarbakır Ciğer Kebabı, Diyarbakır Dalak Dolması, Diyarbakır Duvaklı Pilav, Ekşili Dolma, Erikli Yaz Türlüsü, El Eşkenesi, Gebol Yemeği, Gendüme Aşı, Habenisk Çorbası,
Hasır bileziği, Hedik Yemeği, Diyarbakır Hırçıklı Meftünesi, Kabak Meftunesi, Diyarbakır Kaburga Dolması, Diyartbakır Karpuzu, Diyarbakır Kemikli Kebabı,
Kenger Boranisi, Kenger Meftunesi, Kengerli Bulgur Pilavı, Diyarbakır Bibe Mumbar, Kulak Çorbası, Diyarbakır Kuru dDlması, Kürt Mustafa Çorbası, Diyarbakır Lebenisi, Mustava Aşı Yemeği, Meyir Çorbası, Nardan Aşı, Patlıcan Meftunesi, Patlıcanlı Kazan Kebabı, Pencegoşt Kebabı, Perdeli Ciğer Kebabı, Simindirik Çorbası, Tavuk Eşkenesi, Tirit Yemeği, Diyarbakır Örgü Peyniri, Üsküre Kebabı, İncaz Hoşafı, Diyarbakır İçli Köftesi, Diyarbakır Şehriyesi,
Şırdanlı Pastırma, Karacadağ Pirinci ve Çermik Biberi.
Gaziantep
Antep Allı Yeşilli Dolma, Antep Baklavası, Beyrani, Biber Salçası, Antep Bulguru, Dolmalık Biber Kurusu, Antep Firiği, Antep Fıstık Ezmesi, Antep Fıstığı, Haylan Kabağı Kurusu, Antep Karası Kuru Üzümü, Antep Katmeri,
Antep Kurabiyesi, Antep Kuruluk Patlıcanı, Kutnu Kumaşı, Köy Kahkesi, Kübban ekmeği, Antep Lahmacunu, Menengiç Kahvesi, Meyan Şerbeti, Antep Muskası,
Antep Pekmezi, Antep Peyniri, Peynirli İrmik Helvası, Antep Sumağı, Antep Tırmaklı Pidesi, Antep Urmu Dut Şurubu, Antep Yuvarlaması, Zahter Balı, Zahter çayı, Antep İşi, Antep Şiveydizi, Araban Sarımsağı, Altı Ezmeli Kebap, Akıtmalı Ufak Köfte, Yarım Tava, Biber Turşusu, Antep Alenaziği, Antep Arap Köftesi,
Bakır El İşlemeciliğüi, Buhara Pilavı, Börek Çorbası, Börk aşı, Bülbül Yuvası, Çığırtlak Kebabı, Damat Dolması, Dolangel Tatlısı, Gaziantep Doğrama, Fasulyeli kabak, Haveydi Köftesi, Haylan Kabağı, Gaziantep Kabaklama, Koruk Ekşisi,
Gaziantep Kuymağı, Gaziantep Küşleme, Lebeniye, Malhıtalı Aşı, Gaziantep Malhıtalı Köftesi, Gaziantep Muhammarası, Mumbar Dolması, Nohut Dürümü, Gaziantep Omacı, Gaziantep Oğuzeli Narı, Pirpirim Aşı, Sarımsak Aşı,
Sarımsak Kebabı, Gaziantep Sebzeli Peyniri, Gaziantep Sedef El İşlemeciliği, Simit Aşı, Simit Kebabı, Sini Köftesi, Gaziantep Sütlü Zerdesi, Gaziantep Süzek Yapması, Tene Katması, Yağlı Köfte, Yeni Dünya Kebabı, Yeşil Zeytin Böreği,
Yoğurtlu Patates, Yoğurtlu Taze Fasulye, Gaziantep Öz Çorba, Gaziantep İçli Köftesi, Şekerli Peynirli Böreği, Şirin Tarhanası, Gaziantep Şöbiyet, Alaca Çorba, Ayvalı Ekşili Taraklık, Bakla Tavası, Erik Tavası, Firik Pilavı, Firikli Acur Dolması, Keme Kebabı, Maş Piyazı, Maş Çorbası, Sebzeli Kebap, Çağla Aşı,
Nizip Nanesi, Nizip Patlıcanı, Nizip Sabunu, Nizip Zeytinyağı, Oğuzeli Kurutnmalığı, Oğuzeli Nar Ekşisi, Islahiye Biberi.
Kilis
Cennet Çamuru, Kilis Ekşili Kebabı, Kilis Katmeri, Kilis Kırk Semseği, Kilis Tava, Kilis Yorganı, Kilis Zeytinyağı, Kilis Şıhılmahşe, Kübbülmişviyye.
Mardin
Derik Halhalı Zeytinyağı, Kızıltepe Kırmızı Mercimeği, Mardin İmlebbes, Mardin Bulguru, Mardin Kaburga Dolması, Mardin Kibe, Kiliçe Çöreği, Sembusek, Mardin Taşı, Mardin İkbebet, Midyat Acuru, Midyat Kavunu, Midyat Tandır Ekmeği, Midyat Telkarisi, Midyat Acur Turşusu, Midyat Zeynebi Üzümü, Midyat İnciri, Ömerli Karfoki Üzümü
Şanlıurfa
Birecik Patlıcanı, Halfeti Siyah Gül, Karaköprü Narı, Karaköprü Tat Karpuzu, Siverek Tavası, Suruç Narı, Urfa Frenk Çömleği, Urfa Külünçesi, Urfa kıymalı ekmeği (lahmacunu), Urfa Patlıcanlı Kebabı, Pencer (Pazı) Boranısı, Urfa Su Kabağı Yemeği, Urfa Üzlemeli Pilavı, İsot Çömleği, Aya Köftesi, Ağzı Açık, Urfa Ciğer Kebabı, Urfa Eşkili, Haşhaş Kebabı, Kazandibi, Keme Boranısı yemeği, Keten Köyneği Fıstığı, Kıymalı Söğürme, Urfa Lebenisi, Meyan Şerbeti,
Miftahi Tas Kebabı, Peynirli Kadayıf, Urfa Peyniri, Sac Kavurması, Sini Taraklığı, Soğan Kebabı, Urfa Tiriti, Yumurtalı Köfte, Urfa Zerdesi, Urfa İçli Köftesi, Şıllık Tatlısı, Urfa Açık Ekmeği, Ağzı Yumuk, Şanlıurfa Biberi, Şanlıurfa Bostanası, Çulha Dokuması, Lolaz Dürümü, Şanlıurfa Peynirli Helvası, Şanlıurfa Sadeyağı, Tepsi Kebabı, Şanlıurfa Tırnaklı Ekmeği, Şanlıurfa Çiğköfte.
Siirt
Pervari Balı, Siirt Battaniyesi, Büryan Kebabı, Siirt Kuru Ekmeği, Perde Pilavı, Tillo Heriresi, Şalı Şepik Kumaşı
Şırnak
Cizre Luzine Tatlısı, Cizre Memilheva Kurabiyesi, Şımşıpe.
