Geleceği tahmin etmenin hava durumunu, spor etkinliklerini ve daha fazlasını tahmin edebilen bir denklemin içinde olduğu belirtiliyor.
''Hayat satranç değil, pokerdir.'' Bu cümle, geleceği tahmin etmeye çalışırken karşılaştığımız belirsizliği en güzel ifade edenlerden biri. Peki, bu belirsizliğin içinde ilerlerken bize yol gösteren ne var? Cevap sizi şaşırtabilir: 18. yüzyılda yaşamış bir papazın geliştirdiği basit bir denklem.
BAYES TEOREMİ
Bayes teoremi olarak bilinen bu matematiksel formül, günümüzde hava durumundan borsaya, spor karşılaşmalarından yapay zekaya kadar birçok alanda kullanılıyor. Öyle ki, modern dünyanın işleyişini anlamak için bu teoremi bilmek neredeyse bir zorunluluk haline geldi.
''HER ŞEY TAHMİN EDİLEBİLİR''
''Her Şey Tahmin Edilebilir'' adlı kitabıyla bu konuyu mercek altına alan bilim yazarı Tom Chivers, Bayes teoreminin gücünü ve hayatımıza etkisini gözler önüne seriyor. Kitap, 2024 Royal Society Trivedi Bilim Kitabı Ödülü'ne aday gösterilmesiyle de öne çıkıyor.
Peki, geleceği ne kadar kesin tahmin edebiliriz? Chivers'a göre, bazı olayları diğerlerinden daha kesin tahmin etmek mümkün. Örneğin, bir gezegenin hareketini binlerce yıl önceden hesaplayabiliyorken, hava durumunu birkaç günden fazla tahmin etmek zor. Ancak önemli olan, geleceğin tamamen karanlık olmadığını, içine bir şekilde bakabileceğimizi bilmek.
''TAHMİN İÇİN ÖZEL YETENEĞE GEREK YOK''
''Geleceği tahmin edebilirim'' diyenler genellikle mistik bir yetenekten bahsederler. Ancak Chivers'a göre, geleceği tahmin etmek için özel bir yeteneğe sahip olmaya gerek yok. Geçmiş deneyimlerimizden yola çıkarak, gelecekle ilgili tahminlerde bulunabiliriz. Örneğin, her nefes alışımızda ''hava solunabilir olmaya devam edecek'' gibi basit bir tahminde bulunuruz.
Bayes teoremi, bu tahminleri daha bilimsel bir zemine oturtmamızı sağlıyor. Bu teorem sayesinde, belirsizlikler içindeki bilgileri bir araya getirerek daha iyi kararlar verebiliyoruz. Tıpkı bir dedektifin, olay yerindeki ipuçlarını birleştirerek cinayeti çözmeye çalışması gibi.
Sonuç olarak, geleceği tam olarak tahmin edemesek de, Bayes teoremi sayesinde belirsizlikleri yönetme ve daha iyi kararlar alma konusunda önemli bir araç elde etmiş bulunuyoruz. Bu sayede, hem bireysel hayatımızda hem de toplumsal yaşamda daha bilinçli adımlar atabiliriz.
Unutmayın: Hayat bir satranç oyunu değil, pokerdir. Elimizdeki sınırlı bilgiyle en iyi hamleyi yapmaya çalışmak önemlidir. Ve işte tam bu noktada Bayes teoremi, bize yol gösterici oluyor.
KAYNAK: Livesience
