Özgür Ayaydın
Bingöl'ün Sarıçiçek köyüne 2 Eylül 2015'te düşen meteora (meteorit) ait parçaları bulan köylülerin kilogramını 60 bin dolara sattığına ilişkin haberler yayımlanmıştı. Bunun üzerine Diyarbakır, Elazığ ve Tunceli başta olmak üzere çevre illerden zengin olma umuduyla gelen çok sayıda kişi arazide günlerce meteor parçası aradığına şahit olmuştuk. Ancak üzerine meteor düşmesi sonucu ölüm hiç duymamıştık.
Resmi kayıtlara göre, sadece Irak'ın Süleymani'ye kentinde yaşanmış. Süleymaniye'nin Serçınar nahiyesine 22 Ağustos 1888'de düşen meteor parçası 1 kişin ölümüne ve 1 kişinin de yaralanmasına neden oldu.
Padişah 2. Abdülhamitê iletilen bu vaka, resmî kaynaklarda kaydedilmiş en eski tarihli ve ölümle sonuçlanan meteorit düşmesi olayı olarak tarihe geçmektedir.
- NASA yayımladı
NASA’nın yayımladığı makalede 24 Şubat 2020’de Meteoritics & Planetary Science dergisinde Ege Üniversitesi Fizik Bölümü’nden Ozan Ünsalan, Trakya Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Altay Bayatlı ve hem SETI Enstitüsü hem de NASA Ames Araştırma Merkezi’nden Peter Jenniskens tarafından yayınlanan bir makalede, resmi kayıtlara geçmiş tarihteki ilk ölümlü meteorit vakasının Osmanlı Devleti topraklarında, 22 Ağustos 1888 Çarşamba günü, saat 20.30 sıralarında yaşandığı gösteriliyor.
- 3 mektupla bakanlığa iletilmiş
Osmanlı Arşivleri’nden elde edilen 3 mektup, o gün yaşananları anlatmaktadır. Bu mektuplardan ilki, olayın yaşandığı yer olan ve o zamanlar Osmanlı Devleti topraklarında yer alan Musul (Irak) Valisi Faik Mustafa Bey, dönemin İçişleri Bakanlığı konumundaki Dahiliye Nezareti’ne şöyle yazmaktadır:
“(...) Ağustosun onuncu Perşembe günü saat sekiz buçuk raddelerinde Süleymaniye’nin Serçinar garbi nahiyesinde vakî Çişane nam karyesinin zeylinde ve ahram şeklinde kâin tepe üzerinde bir şu’le hâsıl olarak mevad-ı turabiye ve haceriye-yi ihrak ile beraber havaya suud eden buhar Süleymaniye’nin şark cihetinde kâin Dilaver karyesi cihetine giderek iş bu karyenin dahi bir tepeye istinadı bulunması hasebiyle bu tepenin altında bulunan iki nefer âdemden birisine ziyadece tesir edip telef eyledigi gibi diğerinin hala esir fraş bulunduğu ve Gülambar kazasında vaki’ Horilmar nam karyede dahi böyle bir hal vuk’uuyla karye derununda ve etrafı erbaasında yağmur yağarcasına on dakika mikdarı taşlar yağdığı ve orada nüfusca hamdolsun bir güne mazarratı olmamış ise de taşların tesadüf ettiği besatin ve mezruata hasar-ı külli irad ettiği ve mezkûr taşlardan numune alarak bir parçasının gönderdiği Süleymaniye mutasarrıflığından ba-tahrirat işar olunmuş ve mezkûr numune manzur ali nezareti penahları buyrulmak üzere postaya teslimen takdim kılınmış olmakla ol babda ve her halde emri ferman hazreti menlehul emre gider.”
- 2. Abdülhamit’e ulaştırıldı.
Bu olay Gregoryen takvimde 22 Ağustos 1888’e denk gelmektedir. Meteorit, Gülambar civarında atmosfere giriş yapmış, sonrasında muhtemelen parçalanarak 67 kilometre uzaktaki Serçinar bölgesindeki (35° 35’ 2.80" Kuzey, 45° 23’ 6.69" Doğu) tepelere yağmıştır. Bu sırada 1 kişiyi öldürmüş, 1 kişiyi felç etmiş ve tarlalara zarar vermiştir. Daha sonra Sadrazam’ın incelemeyle kaleme aldığı rapor 2. Abdülhamit’e ulaştırıldı.
Ne yazık ki Sultan 2. Abdülhamit’in bu olaya cevabı veya aldığı karara dair herhangi bir belgeye henüz ulaşılamamıştır. Benzer şekilde, toplandığı söylenen meteorit numunelerine dair de herhangi bir bulguya henüz ulaşılamamıştır. Bu vaka, resmî kaynaklarda kaydedilmiş en eski tarihli ve ölümle sonuçlanan meteorit düşmesi vakası olarak tarihe geçmektedir.
