Eyüp Kaçar
Diyarbakır'ın 1960'lı yılların sonuna doğru en geniş caddesi olacak olan bu fotoğraf nereyi yansıtıyor.
Yaşamın 9 bin yıldır kesintiye uğramadan sürdürüldüğü dünyadaki sayılı kentler arasında yer alan ve çok sayıda medeniyetin iz bıraktığı Diyarbakır'da, bu fotoğrafın çekildiği yer Melikahmet Caddesi.
ÇİFT MERDİVENLİ CAMİ, HAMAM VE CADDE
Henüz toprak zeminden oluşan cadde, 1960'lı yılların sonuna doğru düzenlenerek modern bir görünüm kazandı ve kentin en geniş caddesi oldu. Ancak, Diyarbakır'da daha sonraki yıllarda yapılan bulvar ve caddelerle bu ünvanı elinden alınan Melikahmet Caddesi günümüze kadar pek çok değişiklik yaşadı.
Diyarbakır Antoloji arşivinde yer alan fotoğraflarda, caddenin zamanla nasıl değiştiği görülüyor.
Diyarbakır'ın Osmanlı valilerinden Melik Ahmet Paşa tarafından bir cami ve hamamın da yaptırıldığı Balıkçılarbaşı, günümüzde bile küçükten büyüğe tüm Diyarbakırlıların bildiği ve uğradığı yerler arasında.
Melikahmet Caddesi, adını Dicle Nehri'ndeki balıkların getirilip satıldığı yer olması nedeniyle Balıkçılarbaşı adını alan semtin en önemli caddeleri arasında yer alıyor. Caddede yer alan Melik Ahmet Paşa Hamamı ise günümüzde bir bölümü yok olmuş ve kullanılmıyor.
MİNARE İÇİNDE İKİ MERDİVEN BULUNUYOR
Melik Ahmet Paşa Camii, minare içinde iki merdiven olması ve mihrabının tamamı çiniden yapılmış olmasıyla ilgi çekiyor.
Melik Ahmet Paşa tarafından 16. yüzyılda yaptırılan ve tümü çiniden yapılmış mihrabı çok ilgi gören caminin minaresine yarıya kadar birbirini görmeyen iki merdivenle çıkılır ve yarısında bu iki merdiven birleşir.
MELEK ADI NEREDEN GELİYOR
Babasının adı Pervane Kaptan olan Melik Ahmet Paşa'nın Abaza asıllı olduğu yer alıyor. İstanbul'da doğan ve Sarayda yetişip, silahtarlığa getirilen Melik Ahmet Paşa'ya ''Melek'' lakabının padişah tarafından verildiği söyleniyor.
Sultan I. Ahmed'in ona, çocukluğunda ''Melek'' lakabını verip yetiştirilmek üzere Dârüssaâde Ağası Hacı Mustafa'ya gönderdiği ve böylece Melek lakabını aldığı belirtiliyor.
ÜÇ KEZ DİYARBAKIR VALİLİĞİ YAPTI
Melik Ahmet Paşa, 1639'da vezirlik rütbesi ile Diyarbakır eyaleti valisi oldu. 1645'te ikinci kez kısa süre valilik yaptı ve son olarak da 1646 yılında yeniden Diyarbakır Valiliğine getirildi.
Kasım 1648'de Diyarbakır'dan Bağdat Valiliği'ne atandı.
''Melek Ahmet Paşa'' adı zamanla Diyarbakırlılar tarafından ''Melik Ahmet'' olarak telaffuz edilmeye başlandı. Günümüzde halen ''Melik Ahmet Caddesi'' olarak söylenir.
