Diyarbakır'dan Batman'a doğru ilerlerken, Bismil'in Üçtepe Mahallesi'nde 4 bin yıllık bir Asur Sarayının kalıntıları arasından geçersiniz. Burası Asurlulara ait Tuşpa Sarayı. Tuşpa Sarayı'nın Asur kralı Banibal tarafından yapıldığı tahmin ediliyor.
161 YIL ÖNCE GÖTÜRÜLDÜ
Diyarbakır'ın İngiliz Başkonsolosu olarak görev yapan seyyah John George Taylor tarafından keşfedilen sarayda 1861 yılında kazı çalışmalarına başlandığını belirten arkeologlar, kazıda üzerinde Asurca yazılı iki Dikilitaş (Stell) bulunduğunu söyledi.
İngitere’ye 1863 yılında götürülen 2 eser, Londra’daki Bristish Müzesinde ''Kurk Monolitleri'' adıyla sergilendiğini bildirdi.
TÜRKİYE BİR ASIR SONRA İŞE KOYULDU
İngiliz seyyah ve büyükelçi Taylor'un sarayı keşfinden 128 yıl sonra Türkiye işe el koydu.
İstanbul Üniversitesi Arkeoloji bölümünden Prof. Dr. Veli Sevin’in başkanlığında 12 kişilik ekip, Üçtepe'de 1989’da kazılara başladı.
Ekip tarafından 128 yıl sonra yapılan kazılarda 6 metre kalınlığında ve adı tarihte Tuşpa olarak geçen büyük bir Asur Sarayının kalıntılarını ortaya çıkardı.
Kazılarda, Huriler, Asurlular, Romalılar ve Helenistik çağa ait altın, bronz heykel, para ve cam eşya benzeri bir çok eser gün yüzüne çıkarıldı.
ASLI İNGİLTERE'DE, FOTOĞRAFLARI DİYARBAKIR'DA
Taylor tarafından çıkarıldıktan sonra İngiltere'ye götürülen 2 dikilitaş (stell), Londra'daki British Museum'da sergilenirken, stellerin fotoğrafı ise Sur’daki İçkale Diyarbakır Müzesinde sergileniyor.
İSRAİL SAVAŞI VE 12 KRAL
Aslı 4 bin 500 kilometre uzaklıktaki Londra'ya kaçırılırken, sadece fotoğrafları burada kalan stellerin bir an önce Türkiye'ye iadesi isteniyor.
Araştırmacılar, İngiltere'de olduğu gibi Türkiye'den götürülen tüm eserlerin iade edilmesi gerektiğini belirterek, ''Eserler bulundukları yerlerde sergilenmelidir'' dedi.
Stellerde, Asurluların III. Şalmanezer önderliğinde Filistin bölgesinde bulunan 12 kralın koalisyonuna karşı yapılan savaş ve İsrail kralı Ahav anlatılıyor.
Bu savaş tarihte ''Karkar Savaşı'' geçiyor.
STELLERDE YAZILANLAR
Dikilitaşlarda yer alan ve Türkçeye çevrilen yazıtlarda şu ifadelere yer veriliyor:
''Ben (III.Şalmanezer) Karkar şehrine yaklaştım. Bu Şam kraliyet şehrini yerle bir edip yaktım.
Şam’lı Hadad-Ezer’in bin 200 savaş arabasını, bin 200 süvarisini ve 20 bin askerini yok ettim. Ayrıca, Hamatlı İrhuleni’nin 700 savaş arabasını, 700 süvarisini ve 10 bin askerini; İsrail kralı Ahav’ın 2 bin savaş arabasını ve 10 bin askerini; Bibloslu 500 askeri; Mısırlı 1 bin askeri; İrkanatu topraklarından 10 savaş arabasını ve 10 bin askerini; Arvad kentin’den Matinu-Baal’ın 200 askerini; Usanatu topraklarından 200 askeri, Şianzu topraklarından Adon-Baal’ın 30 savaş arabasını ve binlerce askerini; Arabistanlı Gindibu’nun bin devesini; Amonlu Baasa’nın yüzlerce askerini yok ettim.
Şam kralı ve 12 kralını bozguna uğrattım… Karar şehrinden Gilazu şehrine kadar onları yenip kovaladım...''
