Diyarbakır'da buzdolabının olmadığı dönemlerde soğuk suyun adresi olarak görülüyorlardı.
Günümüzün modern dünyasında, buzdolapları yiyecek ve içecekleri saklama işini oldukça kolaylaştırıyor. Ancak, buzdolabının olmadığı zamanlarda insanlar, özellikle Diyarbakır’ın kavurucu sıcaklarında suyu soğuk tutmanın yaratıcı yollarını bulmak zorundaydı. İşte bu yaratıcı çözümlerden biri de geleneksel testi kullanımıydı.
ZAMANININ BUZDOLABIYDI
Diyarbakır, yaz aylarında kavurucu sıcaklıkların yaşandığı bir şehir.
Bu sıcak iklimde suyu serin tutmak her zaman bir ihtiyaç olmuştu. İşte bu noktada devreye giren testiler, seramik veya çamurdan yapılan büyük su kapları olarak dikkati çekiyordu.
Bu kaplar, sadece su taşımakla kalmıyor, aynı zamanda suyu serin tutma görevini de başarıyla yerine getiriyordu.
Testilerin sıradan bir kap olmaktan öte, suyun serin kalmasını sağlayan özel bir tasarımı vardı. Bu kapların dış yüzeyi, suyun buharlaşmasını hızlandırarak içerdeki sıcaklığı düşürüyordu.
Böylece, su uzun süre serin kalabiliyordu. Özellikle Diyarbakır’ın sıcağında, bu yöntem bir hayat kurtarıcıydı.
BUZDOLABIYLA BİRLİKTE UNUTULDU
Zamanla buzdolaplarının yaygınlaşmasıyla birlikte testiler unutulmaya yüz tuttu. Testiler, günümüzde artık bazı evlerde aksesuar olarak kullanılıyor.
Bugün artık neredeyse hiç kullanılmayan bu geleneksel su kapları, geçmişin yaşam tarzını ve insan yaratıcılığını yansıtan önemli bir kültürel miras olarak kabul ediliyor.
Kadı Hamamı önü testiciler (Fotoğraf: antolojidiyarbakir
Belki de bu eski geleneği hatırlamak, modern hayatımızın ne kadar hızlı değiştiğini ve geçmişin değerlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
Diyarbakır’ın suyu soğuk tutma sanatının bu unutulmuş yönleri, kültürel mirasımızı koruma ve geçmişle bağ kurma açısından büyük önem taşıyor.
