Türkiye, uzaya insan gönderme projesinde tarihi bir başarıya imza attı. Türk Hava Kuvvetleri’nde 15 yıl savaş pilotluğu yapan Alper Gezeravcı, SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatıldı ve ISS’ye ulaştı. Gezeravcı, Türkiye Uzay Ajansı’nın desteğiyle seçildiği Ax-3 misyonunda İspanyol, İtalyan ve İsveçli astronotlarla birlikte görev alacak. Gezeravcı, uzayda 14 gün kalacak ve kanserden bağışıklık hücrelerine, alglerden propolise kadar birçok alanda literatüre katkı sağlayacak 13 deney yapacak.
UZAYDA MİKRODALGALARLA YAŞAM DESTEK SİSTEMİ
Uzayda mikroalgalarla yaşam destek sistemi
Uzay görevlerinde, astronotların yaşam destek sistemleri kritik bir öneme sahiptir. Bu sistemler, astronotların atmosferi temizlemelerine, oksijen sağlamalarına ve karbondioksiti uzaklaştırmalarına yardımcı olur. Mikroalgalar, fotosentez yoluyla karbon dioksiti oksijene dönüştürebilen mikroskobik bitkilerdir. Bu özellikleri, uzay görevlerindeki yaşam destek sistemleri için potansiyel bir avantaj sağlar. Gezeravcı, uzMan adlı deneyde, mikroalgal yaşam destek ünitesinin uzayda nasıl çalıştığını test edecek.
UZAYDA OKSİJEN SATÜRASYONU NASIL DEĞİŞİYOR?
Oksijen saturasyonu, kandaki hemoglobin moleküllerinin oksijen ile doygunluğunu ölçen bir parametredir. Genellikle yüzde olarak ifade edilir ve sağlıklı bireylerde normalde %95 ila %100 arasında olmalıdır. Oksijen saturasyonu, solunum ve dolaşım sistemi sağlığını değerlendirmek, tedavi etkisini izlemek için önemlidir. Uzayda, yerçekimi etkisi düşük olduğundan, oksijen saturasyonu da farklılık gösterebilir. Gezeravcı, oksijen saturasyonu deneyinde, havanın oksijen seviyesini hesaplayarak, düşük yerçekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanmasını amaçlayacak.
UZAYDA VOKAL KORDLAR NASIL ETKİLENİYOR?
Vokal kordlar, ses üretiminde önemli bir rol oynayan anatomik yapıları ifade eder. Uzayda, mikrogravite koşulları olduğu için vokal kordların davranışı bazı değişikliklere uğrayabilir. Bu değişiklikler, yerçekimi etkisi olmadığı için sıvıların ve doku yapılarının farklı bir şekilde tepki göstermesinden kaynaklanabilir. Gezeravcı, vokal kord deneyinde, uzayda yaşamaya karşı oluşan hayati tepkimelerin vokal kord kaynaklı değişimler ile tespit edilmesini ve düşük yerçekimsizliğin sebep olduğu rahatsızlıkların, ses frekansları ile tanımlanmasını hedefleyecek.
gMETAL
gMETAL Katı fazdaki parçacıkların bir akışkan içindeki dinamiğine yerçekimsiz ortam etkisine denir.
Uzayda, yerçekimi etkisi düşük olduğundan, maddeler ve malzemeler farklı şekillerde davranabilir. Örneğin, malzemelerin şekli ve özellikleri, yerçekimi olmadığı için daha farklı bir şekilde gelişebilir.
Ayrıca, metallerin işlenmesi ve üretilmesi gibi endüstriyel süreçler, yerçekimsiz ortamlarda farklı zorluklarla karşılaşabilir.
Bu görev ile katı-akışkan karşımlar yerçekimsiz ortamda gözlemlenecek.
EXTREMOPHİLE
Aşırı çevresel koşullarda yaşayabilen organizmaları tanımlayan bir terimdir.
Bu organizmalar, yüksek tuzluluk, asidik ortamlar, yüksek sıcaklıklar gibi aşırı çevresel koşullara uyum sağlamışlardır.
Extremofiller, mikroorganizmalardan daha karmaşık bitki ve diğer organizmalara kadar geniş bir yelpazede bulunabilirler.
Bu görev, Ekstrem Halofit olan Schrenkiella Parvula'nın tuz stresine verdiği yanıtların uzay ortamında araştırılmasını sağlayacak.
METABOLOM
Uzayda metabolom analizi, astronotların sağlığını, enerji metabolizmasını, beslenme durumunu ve stres yanıtlarını anlamak amacıyla kullanılan bir araştırma alanını ifade eder.
Bu analizler, uzay görevlerinde astronotların sağlık durumunu izlemek, beslenme stratejilerini belirlemek ve uzayda geçirilen süre boyunca oluşabilecek metabolik değişiklikleri anlamak için önemli bilgiler sunar.
UYNA: UZAY İÇİ YENİ NESİL ALIŞMALAR
Uzay içi yeni nesil alaşımlar, uzay endüstrisinde kullanılmak üzere tasarlanan ve geliştirilen malzemelerdir.
Bu alaşımlar, uzaydaki zorlu koşullara dayanıklılık göstermek, hafif olmak, yüksek mukavemet ve dayanıklılığa sahip olmak gibi özellikleri sağlamak üzere tasarlanır.
Bu görev ile yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanmasında önemli katkısı olması hedeflenmekte.
ALGALSAPCE
Antarktika'da ve ılıman bölgelerde yetişen mikroalglerin büyüme verileri uzay ortamında nasıl ve ne kadar değişiyor gözlemlenecek.
PRANET
Propolis maddesinin mikro yerçekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisi araştırılacak.
Uzayda mikro yerçekimi koşullarında antimikrobiyal etkinin nasıl değiştiğini anlamak ve gelecekteki uzay görevlerinde kullanılacak sağlık stratejilerini geliştirmek açısından önemli.
Bu tip çalışmalar, hem uzay biyolojisi hem de mikrobiyoloji alanlarına katkıda bulunabilir.
MİYOKA
Mikro Yerçekimi Ortamında Kurşunsuz Lehimleme Araştırması
Mikro yerçekimi ortamında kurşunsuz lehimleme araştırması, uzayda elektronik bileşenlerin montajı ve lehimlenmesi için uygun malzemelerin ve tekniklerin geliştirilmesini amaçlar. Bu amaç doğrultusunda gerçekleştirilecek deney raporlanarak bilim dünyasına sunulacak.
Kurşunsuz lehimleme, çevresel düzenlemeler ve sağlık endişeleri nedeniyle geleneksel kurşun içeren lehimin yerine kullanılan bir lehimleme yöntemidir.
MESSAGE: MİKROYERÇEKİMİ İLİŞKİLİ GENETİK BİLİM MİSYONU
Mikroyerçekim ile ilişkili genetik bilim misyonları, uzayda mikro yerçekimi koşullarında organizmaların genetik ifadesi ve davranışlarını anlamaya yönelik araştırmaları içerir.
Bu tür misyonlar, genetik değişikliklerin ve adaptasyonların mikro yerçekimi ortamında nasıl gerçekleştiğini anlamak ve uzun süreli uzay görevlerine insanlığın hazırlık yapmak amacını taşır.
CRISPR-GEM
Mikroyerçekim altında bitkilerde CRISPR genetik düzenleme araştırmaları, uzayda bitki yetiştirme ve uzun süreli uzay görevlerine hazırlık amacı taşıyan önemli bir alan olabilir.
Bu tür araştırmalar, mikro yerçekimi koşullarının bitki büyümesi ve genetik ifadesi üzerindeki etkilerini anlamak için kullanılır.
MİYELOİD
Miyeloid, hematopoetik (kan hücresi oluşturan) sistemin bir bölümünü ifade eden bir terimdir. Miyeloid hücreler, kemik iliğinde oluşan kan hücrelerinden türetilen ve bağışıklık sistemi ile kan dolaşımına katılan hücrelerdir.
Bu araştırma, uzay görevindeki astronotların sağlığı ve bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi amaçlar.
Mikro yerçekimi koşulları, biyolojik sistemler üzerinde çeşitli etkiler yapabilir ve bu etkilerin bağışıklık sistemi hücreleri üzerinde etkisi özellikle önemli olabilir.
