Meral Özdemir
Bilim insanlarının uzaylıların yaşadıkları yerleri belirlemek amacıyla 32 ayrı yerde inceleme yapıyor.
Evrende yalnız mıyız yoksa başkaları da varmı sorusu insanların kafasında hep soru işrateleri oluşturuyor. Sayıları sadece tahmin edilen yıldızlar, galaksiler, gezegenler, yıldızların oluşturduğu evrende başka canlıların olduğu ile ilgili filmler, diziler çekildi, kitaplar yazıldı, televizyonlarda uzaylıların olduğu gösterildi, ancak, insanların çoğu bunlardan pek tatmin olmadı.
Bir çok insan evrende yalnız olmadığımızı savunurken, dünya dışında canlıların olmadığını da savunanlar var.
FERMİ PARADOKSU
Güneş sistemimizdeki gezegenler ve aylardan ölmekte olan yıldızlara ve paralel evrenlere kadar bilim inmsanlarınca yapılan araştırmalar her geçen gün biraz daha ilerliyor.
Yalnızca Samanyolu'nda bizimkine benzeyen milyarlarca yıldız sistemi var ve bir modele göre bunların yarısına yakını Dünya benzeri bir gezegene sahip olabilir.
Eğer Dünya'nın dışında yaşam varsa, burası son derece sessizdi. Fizikçi Enrico Fermi'nin ''Herkes nerede?'' diye ağzından kaçırırken belirttiği meşhur şey buydu. Akıllı uzaylı yaşamı üzerine bir tartışma sırasında. Ancak sözde Fermi paradoksu, bilim adamlarının mikrobiyal yaşam kalıntılarından gelişmiş uzaylı teknolojisine kadar yaşam belirtileri bulmak için uzayı taramasını engellemedi.
Peki bilim insanları uzaylıları nerede arıyor? İşte bilim insanlarının uzaylıları aradığı veya gelecekte bulmayı umduğu 32 yer.
TRİTON
Neptün'ün en büyük ayı Triton tuhaf bir yer. Gayzerler nitrojen gazı püskürüyor, atmosferinde yaşamın yapı taşları olan organik maddeler bulunuyor ve bilim insanları, buzlu yüzeyinin altında bir sıvı su okyanusunun gizlendiğinden şüpheleniyor.
Triton'un bir görevi başlatmak için Dünya'ya yeterince yakın olduğu durumlarda Windows sınırlıdır ve bir sonraki fırsat 2025'te ortaya çıkacaktır.
2020'de NASA, Keşif programının bir parçası olarak bu aya bir görev yapmayı düşünüyordu ancak sonunda bunun yerine Venüs'e iki görev seçti.
CERES
Plüton'un yaklaşık 1/20'si büyüklüğündeki bu minik cüce gezegen, Mars ve Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında bulunuyor.
NASA'ya göre, gezegende yaşam için en önemli iki bileşen bulunuyor: organik bileşikler ve su. Ancak bu gezegenin atmosferi ince ve muhtemelen çok soğuk. 2018 yılında öğrenciler, Avrupa Uzay Ajansı'ndan bilim adamlarının desteğiyle , bu gezegenden örnekler toplayıp geri getirme misyonu önerdiler. Ancak henüz böyle bir göreve yeşil ışık yakılmadı.
IO
Jüpiter'in 95 ayından biri olan Io, güneş sistemindeki volkanik açıdan en aktif cisimdir. Volkanlar magmayla patlasa da yüzeyi buzludur. NASA'ya göre bu zorlu koşullar, Jüpiter'den gelen yoğun radyasyonla birleştiğinde burayı yaşam için alışılmadık bir yaşam alanı haline getiriyor.
Bununla birlikte, bazı bilim adamları, bir zamanlar Io'nun yüzeyinde su buzunun ve muhtemelen sıvı suyun bulunduğunu ve bu malzemelerin, volkanik aktiviteden kaynaklanan ısının yaşamın oluşumunu teşvik edebileceği yeraltında hala var olabileceğini iddia ediyor. 2029 için Io'ya bir görev önerildi, ancak NASA bu fikri, yaklaşan iki Venüs misyonu lehine aktardı.
CALLISTO
1995 ile 2003 yılları arasında Jüpiter'in yörüngesinde dönen Galileo sondası, Jüpiter'in en büyük uydularından biri olan Callisto'ya kısa bir bakış sağlayan ilk görevdi.
Galileo, Callisto'nun yüzeyinin altında sıvı su okyanuslarının var olabileceğine ve bu ayın ince atmosferinin hidrojen, karbondioksit ve oksijeni barındırabileceğine dair kanıtlar buldu; bunların hepsi yaşanabilirliğin önemli işaretleri.
WordsSideKick.com'a göre, Avrupa Uzay Ajansı'nın 2023'te fırlatılan ve Aralık 2031'de Jüpiter'e varması planlanan Jüpiter Buzlu Ay Kaşifi (JUICE), Callisto'nun 21 yakın geçişini yapacak ve Callisto'nun gerçekten bir yüzey altı okyanusuna sahip olup olmadığı sorusunu çözebilir. kardeş site Space.com.
GANIMADE
Space.com'a göre JUICE, Jüpiter'in uydularını keşfetme görevinde güneş sisteminin en büyük uydusu Ganymede'nin yanından 12 uçuş gerçekleştirecek.
Ganymede'nin buzlu yüzeyinin, Callisto'nunki gibi, potansiyel olarak Dünya'daki tüm okyanusların, göllerin ve nehirlerin toplamından daha fazla su içeren geniş, tuzlu bir okyanusu gizleyebileceğine dair bazı kanıtlar var.
JUICE, kameraları, sensörleri ve radarı kullanarak bu okyanusun var olup olmadığını belirleyecek ve hatta yaşamın ürettiği molekülleri bile tespit edebilecek.
VENÜS
NASA'ya göre, güneşten sonraki ikinci gezegen, bir zamanlar ılıman iklime ve sıvı suya sahip Dünya'ya benzer bir gezegen olabilir.
Her ne kadar bir milyar yıl önce kontrolden çıkan bir sera etkisi Venüs'ün okyanuslarını buharlaştırmış ve yüksek sıcaklıklar yüzeyini patlatmış olsa da, orada yaşamın hâlâ var olma olasılığını göz ardı edemeyiz.
Geriye kalan olası yaşam büyük ihtimalle mikrobiyal ve hava kaynaklı olacaktır; Venüs'ün atmosferi aynı zamanda yaşam belirtisi olabilecek fosfin gazı da içerebilir.
Bu on yılın sonlarında başlayacak olan DAVINCI+ ve VERITAS misyonları, Venüs'ün atmosferinden örnekler alacak ve yüzeyinin haritasını çıkaracak; böylece geçmiş ve şimdiki yaşanabilirlik hakkındaki soruları yanıtlayacak.
ENCELADUS
Cassini uzay aracı, 2017 yılında Satürn'e giderken gezegenin en büyük uydularından biri olan Enceladus'u ziyaret etti.
Space.com'a göre, bu görevde hem sıvı su (yeraltı okyanusları biçiminde) hem de organik moleküller keşfedildi; bunların her ikisi de yaşam için önemli bileşenlerdi.
TITAN
Satürn'ün en büyük uydusu organik materyaller açısından zengindir ve NASA'ya göre ''erken Dünya'nın bir benzeridir.''
Dünya gibi nitrojen bazlı bir atmosfere sahip ancak Dünya'nın aksine gökten metan yağmuru yağıyor. 2026'da başlayacak olan NASA'nın Dragonfly misyonu, 2034'te Titan'a inecek ve düzinelerce yerden örnekler toplayacak ve potansiyel olarak hayata dair daha somut kanıtlar ortaya çıkaracak.
AVRUPA
NASA'ya göre, Jüpiter'in dördüncü büyük uydusu olan Europa, Dünya ötesinde yaşam arayışında ''güneş sistemimizdeki en umut verici yerlerden biri.''
Ay yüzeyinin altında, Dünya'nınkinden iki kat daha fazla su içeren devasa bir tuzlu su okyanusunun var olduğuna ve organik madde içerebileceğine inanılıyor.
Bilim insanları, okyanus akıntılarının bu suyu sürekli olarak dolaştırdığına inanıyor; dolayısıyla mikrobiyal yaşam, eğer varsa, gezegenin buzlu yüzeyinde izler bırakabilir. 2024'te fırlatılacak olan NASA'nın güneş enerjisiyle çalışan bir uzay sondası olan Europa Clipper, gezegenin yüzeyini incelemek ve böyle bir okyanusun var olup olmadığını belirlemek için alçaktan uçuş yapacak.
MARS
Mars da Venüs gibi bir zamanlar gölleri, nehirleri ve sıcak iklimiyle Dünya benzeri bir gezegendi. Hatta yüzeyin birkaç kilometre altında hala sıvı su rezervuarları bile bulunabilir. Bu da onu, eğer varsa, muhtemelen mikrobiyal ve gezegen yüzeyinin altındaki yaşam kalıntıları için güçlü bir aday haline getiriyor.
Mars'a yapılacak birçok görevden biri olan Mars 2020 Perseverance Rover, 2021'de Jezero Krateri'ne indi ve eski göl yatağından ve diğer bölgelerden alınan kaya örneklerini potansiyel yaşam belirtileri açısından analiz ediyor.
HD 110067
James Webb Uzay Teleskobu gibi güçlü teknoloji, bilim adamlarının yaşanabilir ötegezegenleri (güneş sistemimizin dışındaki gezegenleri) aramasına olanak sağladı.
Neptün'den daha küçük altı gezegene ev sahipliği yapan bir yıldız sistemi olan HD 110067, dünya dışı yaşam arayan bilim adamlarının ilgi çekici yerlerinden biridir. Son zamanlarda araştırmacılar, teknolojik açıdan gelişmiş uygarlıkların varlığını gösteren radyo frekansları olan teknoimzaları aramak için Green Bank Teleskobu'nu bu gezegen sistemine doğrulttular.
AAS Araştırma Notları dergisinde yayınlanan araştırmada herhangi bir yaşam kanıtı bulunamadı, ancak bilim insanları bu olasılığı göz ardı etmiyor.
KEEPLER-38
Birbiri etrafında dönen iki yıldızdan oluşan bir gezegen sistemi olan Kepler-38, bilim insanlarının 2021 yılında yapılan bir çalışmada yaşam için umut verici adaylar olarak tanımladığı beş çok yıldızlı sistemden yalnızca biri.
Arp Lyra ve Kuğu Kuğu takımyıldızlarında 2.764 ila 5.933 ışıkyılı uzaklıkta yer alan bu yıldız sistemlerinin her biri, muhtemelen kendi kalıcı yaşanabilir bölgesi içinde oturan dünyaları
içerecektir - ne çok yakın ne de çok uzak. Sıvı suyun var olması için yıldız.
TOI-715B
TOI-716b'de her 19 günde bir Yeni Yılı kutlarsınız. Onun ''süper Dünyası'', yalnızca 137 ışıkyılı uzaklıktaki bir kırmızı cüce olan yıldızının etrafında bu kadar sık dönüyor.
Birleşik Krallık'taki bilim insanları bu gezegeni 2024'ün başlarında keşfettiler ve kayalık dünyayı, ev sahibi yıldızın yaşanabilir veya "Goldilocks" bölgesinde yer alması nedeniyle potansiyel bir yaşam adayı olarak tanımladılar.
TATOOINE
Tıpkı ''Yıldız Savaşları''nda tasvir edilen kurgusal Tatooine gezegeni gibi, tuhaf bir çifte gün batımında bir değil, iki güneşin ufkun altına battığını izlediğinizi hayal edin.
Kepler-16b gibi gezegenlerde bu mümkün olabilir. Bu dış gezegenin ''çevresel'' bir yörüngesi var, yani iki yıldızın etrafında dönüyor.
Kepler-16b, yıldız sisteminin yaşanabilir bölgesinin dışında yer almasına ve muhtemelen yaşam için fazla soğuk olmasına rağmen, bilim adamları ikili yıldız sistemlerinin yüzde 60 kadarının yaşamı desteklemek için gerekli koşullara sahip gezegenler oluşturabileceğini öne sürdüler.
TRAPPIST-1
Space.com'un haberine göre, yakın zamanda James Webb Uzay Teleskobu aynalarını Dünya büyüklüğünde yedi dünyanın etrafında dönen uzak bir yıldıza doğru çevirdi. 39 ışıkyılı uzaklıkta bulunan yıldız sistemi Kova takımyıldızında görülebilmektedir.
En umut verici olanı, TRAPPIST-1e olarak adlandırılan yıldızdan sonraki dördüncü gezegendir.
KEPLER-186F
Bu kayalık dış gezegeni ziyaret ettiyseniz ilk fark edeceğiniz şey renkler olacaktır.
NASA'ya göre, ışığın Kepler-186f'ye yansıma şekli nedeniyle herhangi bir bitki örtüsü kırmızı, mor veya siyah görünecektir.
İlk kez 2014 yılında gözlemlenen bu gezegen, başka bir yıldız sisteminin yaşanabilir bölgesinde keşfedilen ilk Dünya büyüklüğündeki gezegendi.
KEPLER-22B
Bu dev dünyada, gece ve gündüz yılın yarısı kadar sürüyor; 145 gün zifiri karanlık, 145 gün ise sürekli güneş ışığı.
NASA'ya göre yine de Kepler-22b'de yaşam mümkün olabilir. Gezegenimizin yarıçapının 2,4 katı olan bu ''Süper Dünya'' muhtemelen sıvı su okyanusuyla kaplıdır ve ortalama 60 Fahrenheit (16 santigrat derece) ılık bir yüzey sıcaklığında bulunur.
KEPLER 452B
Bu antik ''Süper Dünya'' yaklaşık 6 milyar yaşında; yani gezegenimizden çok daha yaşlı. Ayrıca NASA'ya göre yüzde 60 daha büyük.
Kepler-452b, güneşimize benzeyen bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde yer alıyor.
GJ-486
Bu dış gezegen, Webb Uzay Teleskobu'na göre, ev sahibi yıldızının etrafında o kadar hızlı dönüyor ki, bir yıl yalnızca 1,5 Dünya günü sürüyor.
Gezegenin yüzeyi 800 derece F (426 derece C) iken - muhtemelen yaşam için çok sıcak - James Webb Uzay Teleskobu, gezegenin bir atmosfere sahip olduğuna dair potansiyel bir işaret olan su buharı ipuçlarını tespit etti.
K2-18B
Bizden 120 ışıkyılı uzaklıkta bulunan bu ötegezegen geniş ve soğuk bir yer.
Yarıçapı Dünya'nın iki katından fazladır ve kütlesi 8,6 kattır. Mantosu yüksek basınçlı buzdan yapılmıştır ve atmosferi hidrojen açısından zengindir. Ancak 2023 yılında The Astrophysical Journal Letters'da yayınlanan bir araştırmada bilim insanları, James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanarak gezegenin atmosferinde yaşamın yapı taşları olan organik molekülleri tespit ettiklerini bildirdi.
SONLANDIRICI BÖLGELER
Ya geceden gündüze geçiş yapmak için dünyanın yarısını dolaşmak zorunda kalsaydınız? Birçok gezegen için gerçek bu. Bu gelgit kilitli gezegenlerin bir tarafı sürekli olarak ev sahibi yıldıza dönüktür.
The Astrophysics Journal'da 2023 yılında yayınlanan bir araştırmada bilim insanları, görünüşte yaşanmaz olan bu dünyaların ''sonlandırıcı bölgelerinde'', yani aydınlık ile karanlık arasındaki sınırda yaşamın var olabileceğini öne sürdüler.
ÖLMEKTE OLAN BİR YILDIZ
2023'ün başlarında Messier 101 galaksisindeki bir yıldızın öldüğü gözlemlendi. Her ne kadar 25 milyon ışık yılı uzakta olsa da, ölümünü gözden kaçırmak oldukça zordu; tip II süpernova adı verilen şiddetli bir patlamada öldü.
Bu durum bilim adamlarının şunu düşünmesine neden oldu: Peki ya akıllı yaşam böyle bir olayın dikkatimizi çekeceğini bilseydi?
Ön baskı veri tabanı arXiv'de yayınlanan bir çalışmada bilim insanları, uzaylı uygarlıkların orada yaşaması ve bize bir mesaj göndermeye çalışması ihtimaline karşı, süpernovanın etrafındaki alanı potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlere sahip yıldız sistemleri için araştırmayı önerdi.
GALAKSİMİZİN MERKEZİ
Galaksimizin merkezindeki uzaylılar dikkatimizi çekmek için ayrıcalıklı bir konumda olacaklar; sinyalleri dışarıya doğru yayarak geniş bir uzay alanına ulaşabilecekler.
Bu nedenle bazı bilim insanları dünya dışı yaşam arayışlarını Samanyolu'nun ortasına çeviriyor.
The Astronomical Journal'da yayınlanan yakın tarihli bir çalışmada bilim adamları, galaksimizin bu bölgesinden gelen, uzaydaki arka plan radyo gürültüsüne karşı öne çıkan ve radarda insanlar tarafından kullanılan herhangi bir dar frekanslı darbeyi dinlediklerini bildirdi.
UZAY ÇÖPÜ
Ya gezegenimizin etrafında yüzen enkaz kaya değil de uzaylı teknolojisinin kalıntılarıysa?
Önbaskı dergisi arXiv'de yayınlanan yakın tarihli bir çalışmada bilim adamları, ''yıldızlararası interloper'' olarak adlandırılan, uzak yıldız sistemlerinden gelen enkazların Dünya'nın yörüngesinde sıkışıp kalabileceğini ve bu enkazın içinde uzaylılar tarafından hazırlanmış nesneler olabileceğini savundu.
GÜNEŞİMİZ
Akıllı bir yaşam formu bize bir mesaj göndermek isterse, varsayımsal olarak güneşimizi dev bir ''uzay interneti''ndeki bir düğüm olarak kullanabilirler.
Yıldızın muazzam yerçekimi nedeniyle ışığı büküyor ve bu da onun çok uzak mesafelere gönderilen sinyaller için bir büyüteç gibi davranmasına olanak tanıyor.
The Astronomical Journal'da yayınlanan bir çalışmada , bilim insanları bu tür radyo sinyallerini bulmak için güneşi taradıklarını bildirdi ancak sonuç yetersiz kaldı.
PARALEL EVRENLER
Paralel evrenleri ''araştırmanın'' gerçekten bir yolu yok - en azından şimdilik.
Yine de bilim insanları, ne tür evrenlerin yaşama elverişli olabileceğini görmek için devasa bir bilgisayar simülasyonu yürüttüklerinde oldukça yaklaştılar.
Karanlık enerjinin yoğun olduğu evrenlerde bile yaşamın oluşabileceğini buldular; bu gizemli güç, daha önce olası olmadığı düşünülen evrenimizin genişlemesine neden oldu.
OUMUAMUA
Bu dikdörtgen nesne 2017'de güneşimizin önüne fırladı; ancak kaynağı bizim güneş sistemimiz değildi.
Bu, Harvard'lı bir astrofizikçinin böyle bir nesnenin muhtemelen uzaylı teknolojisinin bir kalıntısı olduğunu iddia etmesine yol açtı.
WordsSideKick.com'ın daha önce bildirdiğine göre, bilimsel topluluğun çoğu buna katılmıyor.
Diğer bilim insanları daha yakından bakmak için Murchison Widefield Array teleskopunu kullandıklarında nesnenin yapay kökenli olduğuna dair hiçbir kanıt bulamadılar.
LHS 1140 B
Bir bilim insanı bu gezegeni son on yılın ''en heyecan verici'' ötegezegeni olarak adlandırdı. 40 ışıkyılı uzaklıkta bulunan bu yıldız, güneşimizin beşte biri büyüklüğündeki bir yıldızın yörüngesinde dönüyor ve Dünya'nın aldığı ışığın yarısından daha azını alıyor.
Bu gezegen tamamen kayalık olacak kadar yoğun değil, bu nedenle araştırmacılar ya bol miktarda sıvı suya sahip olduğunu ya da hafif elementlerle dolu bir atmosfere sahip olduğunu düşünüyor; ancak daha fazla netlik elde etmeden önce James Webb Uzay Teleskobu tarafından daha fazla ölçüm yapılması gerekecek.
PROXIMA CENTAURI B
Yalnızca 4,2 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Proxima b (halk dilindeki adıyla), Dünya'ya bilinen en yakın ötegezegendir.
Space.com'un bildirdiğine göre, bu gezegen muhtemelen ''gelgit açısından kilitlenmiş''.
Yani bir tarafı sürekli güneşe dönük, bir tarafı ise daima karşı tarafa dönük, yani bir tarafında sürekli gündüz, diğer tarafında ise sürekli gece var. Bu gezegen, ev sahibi yıldız Proxima Centauri'nin yaşanabilir bölgesinde yer alıyor, dolayısıyla sıvı su içermesi mümkün. Ancak yoğun radyasyonun atmosferini yok etmiş olması da mümkün.
KARA DELİKLER
Bilim insanları bir kara delikte yaşamın var olabileceğini düşünmüyor; ancak bilim adamları, Physical Review D dergisinde yayınlanan 2021 tarihli bir çalışmada, akıllı uygarlıkların devasa gök cisimlerini sınırsız enerji kaynakları olarak kullanabileceğini öne sürdüler.
Bu güç toplama yöntemi, kara deliğin yerçekiminin madde ve enerjinin kaçamayacağı kadar güçlü olduğu ''olay ufku'' dışında izler bırakabilir.
Bilim insanları, bu izlerin zaten gözlemlenmiş olmasının bile mümkün olduğunu savundu.
TOPRAK
Bilim insanları, 2021'deki 52. Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı'nda güneş sistemimizin dışındaki yaşam hakkında bilgi edinmek için kendimize bakmamız gerektiğini önerdi.
Dünya'yı başka bir güneş sisteminin görüş noktasından gözlemlemek, yaşam izlerini belirlememize yardımcı olabilir ve bunları daha sonra dış gezegenlerle ilgili çalışmalarımızda uygulayabiliriz.
MESSIER 13
Uzayın bir yerinde, 1974 yılında bilim adamlarından oluşan bir ekip tarafından gönderilen bir radyo mesajı, Herkül Kümesi olarak da bilinen Messier 13 yıldız sistemine doğru hızla yol alıyor.
Aralarında Frank Drake ve Carl Sagan'ın da bulunduğu bilim insanları, ünlü ''Arecibo mesajı''nı ikili kodla oluşturdular.
Bir çubuk insan figürünü, çift sarmallı bir DNA yapısını, bir karbon atomu modelini ve bir teleskop diyagramını tasvir ediyor.
WordsSideKick.com'ın bildirdiğine göre, mesaj 25.000 ışıkyılı uzaklıktaki yıldız kümesine ulaştığında, Messier 13 hareket etmiş olacak - ancak uzaylılar sinyali geçerken algılayabilir.
Live Sience
