Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde bulunan Asur Kalesi ile Samsun’un Bafra ilçesinde bulunan Asar kale büyük benzerlik taşıyor.
Diyarbakır’daki kale Dicle Nehri kenarında, Samsun’daki kale ise Kızılırmak Nehri kıyısında binlerce yıl önce inşaa edilmiş. Her iki kalenin de içinde gizli tüneller var. Yapılan arkeolojik çalışmalarda tünellerin hem savunma hem de olası bir kuşatmada su kenarına inilecek şekilde inşaa edilmiş. Her iki kalenin bulunduğu bölgede kaya mezarları da bulunuyor.
İşte iki kalenin tarihçesi;
Eğil Kalesi
Üç tarafı derin vadilerle çevrili, öteki tarafı da oyularak, yekpare bir kaya üzerine oturtulmuş kalenin, Asurlular zamanında yapıldığı tahmin edilmektedir. Oldukça büyük bir alana inşa edilen kalenin iç kısmı o dönemde sığınak ve depo olarak kullanıldığı bilinmektedir. Kayalar oyularak bugün için bilinen ve görülen 4 tünel kazılarak kaleden metrelerce uzaklıktaki vadilerde bulunan hamam, Dicle Nehri yatağına ulaşmaktadır. Ayrıca sıkışık anlarında düşmana görünmeden yer altından kaçıp güvenli yerlere gitmek için tüneller bulunmaktadır. Eğilli Yuhanna’nın “Kilise Tarihi” adlı eserinin II. Cildinde; Hunlar ile Doğu Roma (Bizans) arasında geçen savaşlarda gerek halkın, gerekse de askerlerin Eğil Kalesi’ne sığınmış oldukları ifade edilmektedir. Eğil Kalesi’nin batı-ön kısmında, uzun çivi yazısı ile birlikte bir Asur Kralı’nın figürü bulunur. Yazı tamamen okunmuyor olsa da kolayca takip edilebilir. Yazı ve figür ikindiden sonra, güneşli günlerde net görülebilir. Eğil Kalesi’nde bulunan çivi yazısının bir kral figürü ile birlikte bulunmuş olması, kral figürü ve çivi yazısının Asurlulara ait olduğu görüşünü güçlü kılmaktadır.
Asar Kale;
Bafra İlçesi'nin 30 kilometre güneybatısında, Kızılırmak Vadisi içerisinde ve Altınkaya Barajı yakınındadır.
Asarkale, Hellenistik Çağ'a ait olup savunma (korunma) amacıyla yapılmıştır. Anakayaya oyularak yapılmış (3) adet mezarın da aynı döneme ait olduğu sanılmaktadır.Paflagonya Bölgesi içerisinde bulunan Asarkale, stratejik yönden önemli bir konuma sahip olup askeri amaçla (savunma) kullanılmıştır. İkisi kalenin yamaçlarında, biriside ırmağın (Kızılırmak) karşı yakasında olmak üzere Grek mimarisinin özelliklerini taşıyan 3 adet kaya mezarları bulunmaktadır.
Asarkale ve Paflagonya tipi bu üç kaya mezarı Hellenistik Döneme (M.Ö. III.yy) tarihlenmektedir. Irmak seviyesinden yaklaşık 300 m yükseklikte kaleye, girişi yol hizasında olan bir tünelle çıkılabilmektedir.Askeri amaçla yapılan bu tünel asfalt yol yapılmadan önce ırmağa açılıyordu.
