Diyarbakır, sadece Güneydoğu Anadolu'nun değil, tüm insanlık tarihinin en önemli kavşak noktalarından biri. Binlerce yıllık geçmişiyle medeniyetlere beşiklik eden bu kadim şehir, son arkeolojik keşiflerle adeta yeniden yazılıyor.
Ilısu Baraj Gölü altında kalan Bismil'deki Körtiktepe kazılarında ortaya çıkarılan bulgular, yerleşik hayatın ve tarımın sanılandan çok daha önce, Göbeklitepe'den bile önce başladığını gösteriyor.
İşte Diyarbakır'ın binlerce yıllık tarihine ışık tutan kronolojik sıralama:
M.Ö. 10.400: Bismil-Körtiktepe (Neolitik dönem): Yerleşik hayatın ve tarımın ilk izleri.
M.Ö. 8.000: Ergani Çayönü: İlk yerleşik düzenin kurulduğu yer.
M.Ö. 3000–1260: Hurriler: İçkale'nin yapımı.
M.Ö. 1260–653: Asurlular: Eğil Kalesi'nin inşası.
M.Ö. 775–736: Urartular, İskitler ve Medler: Bölgede hakimiyet mücadelesi.
M.Ö. 550–331: Persler, Büyük İskender, Partlar ve Sasaniler: Farklı imparatorlukların egemenliği.
M.Ö. 69–M.S. 395: Romalılar: Surların yapımı.
M.S. 395–639: Bizanslılar: Bölgede Bizans hakimiyeti.
M.S. 639–661: Müslüman Araplar: İslam'ın bölgeye girişi.
M.S. 661–750: Emeviler: İslam devletinin ilk hanedanlığı.
M.S. 750–869: Abbasiler ve Hamdaniler: İslam dünyasında önemli gelişmeler.
M.S. 984–1085: Mervaniler: Bölgede yerel bir hanedanlık.
M.S. 1085–1183: Selçuklular, İnaloğulları ve Nisanoğulları: Türklerin bölgeye yerleşimi.
M.S. 1183–1231: Artuklular: Bölgede Türk-İslam mimarisinin gelişimi.
M.S. 1232–1401: Eyyübiler, Anadolu Selçukluları ve Timur: Farklı Türk-İslam devletlerinin egemenliği.
M.S. 1401–1507: Akkoyunlular: Bölgede Türkmen hakimiyeti.
M.S. 1507–1515: Şah İsmail: Safevi hakimiyeti.
M.S. 1515–1923: Osmanlılar: Bölgede Osmanlı hakimiyeti.
M.S. 1923-günümüz: Türkiye Cumhuriyeti: Modern Türkiye'nin parçası.
